O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vaziri mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

R 
155. Ratsionalizm 

 aqliy bilish olamni bilishning yagona manbai deb 
hisoblovchi oqim. 
156. Realizm 

 umumiy tushunchalar aniq mavjudlikni tashkil etadi, 
narsalar ularning ifodalanish shaklidir, deb hisoblovchi 
yo’nalish. 
157. Relyativizm 

 inson bilimining nisbiyligi, shartliligi va sub’ektivligi 
haqidagi ta’limot. 
S 
158. Sabab va oqibat 

 Narsa va hodisalarning ichki birligi, yaxlitligi va tarixiy-
tadrijiy rivojlanish tamoyiliga ko’ra, ularning mazmuni va 
sh akli o’zgarib turadi. O’z navbatida, har qanday 
sistemaning elementlari o’rtasidagi strukturaviy bog’lanish 
konkret mazmunga ega bo’lib, unga mos mazmunlarda o’z 
ifodasini topadi.
159. Sakrash 

 miqdor o’zgarishlaridan sifat o’zgarishlariga o’tish jarayoni. 
160. Samimiylik 

 “boshqalar gapini tinglaydigan, hamfikr bo‘la oladigan, 
xabardor” degan manoni anglatadi. Samimiylik 

to‘g‘riligiga o‘zi ishongan, bu haqda o‘ziga va boshqalarga 
iqror bo‘la oladigan narsalarni qiladigan odamning manaviy 
ijobiy sifati. Samimiy 

samimiyat b-n ish tutuvchi, 
muomala qiluvchi, sidqidillik b-n chin qalbdan qilingan, 
dildan chiqqan. Samimiyat 

kishilarga qalban hayrixohlik, 
pokdillik, samimiylik, sidqidillik. S. insondagi eng yaxshi
xislat, oliy insoniy fazilatlardan biri bo‘lib, axloqning 
muhim meyorlaridan hisoblanadi.  
161. Sanat 

 voqelikni 
baddiy 
obrazlar 
orqali 
aks 
ettiruvchi 
manaviyatning 
yaxlitlikdan 
tashqarida 
mavjud 
bo‘lmaydigan uzviy qismi. 
162. Sevgi 

 
1) emotsional jihatdan ijobiy bo‘lgan munosabatning 
yuksak ko‘rinishi bo‘lib, bunda subekt o‘z obektini 

---

537 
boshqalardan ajratib oladi va o‘z hayotiy extiyojlarining 
diqqat markaziga qo‘yadi; 2) subektning turg‘un, intensiv 
va kuchaygan hissiyot bo‘lib, bunda organizmning 
fiziologik jarayonlarida va xususan SHaxsning jinsiy 
maylida faollik kuzatiladi. S.da bir SHaxs boshqa insonning 
hayotida o‘zligini butunlay namoyon qilish va bu orqali 
unda o‘ziga nisbatan xuddi shunday hislarni uyg‘otish 
niyatida bo‘ladi. Bu hislar ham o‘ziniki singari turg‘un, 
intensiv va kuchaygan bo‘lishini hohlaydi. S. hissi o‘ta 
intim mazmunga ega bo‘ladi.