O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi a. D. Abdazimov, Е. O‟ljayev, N. N. Omonov
Download 2.8 Kb. Pdf ko'rish
|
TEXNIK TIZIMLARNI BOSHQARISH
|
1.5.2. Shataksirashga qarshi tizimlar Avtomobil yetakchi g„ildiraklarining shataksirashiga qarshi faol avtomatik tizim–avtomatik shataksirashga qarshi tizim (AShQT) (ASR - Antriebs-Schlupf- Regelung (nem.), TCS - Traction Control System (ingl.), ABS – Antiprobuksovochnaya sistema (rus.) - avtomobil harakatining boshlanishi va tezlanishida haydovchining dvigatel vali aylanish tezligini nazorat qilish zaruriyatidan ozod qiladi va avtomobilni ishonchliroq tezlanishini ta'minlaydi, shataksirashning yo„qligi boshqaruvchanilikni va turg„unlikni oshiradi. AShT da amalga oshiriladigan asosiy g„oya, maxsus yordamchi drossel tuskichining holatiga avtomatik ta'sir yordamida (yoki "elektron drossel- yeTS” tizimiga ta'sir qilib) IYoD aylanish chastotasini boshqarishni moslashtirish, shuningdek, ABTT 34 ning bosim modulyatori orqali tormoz mexanizmi yordamida shataksirayotgan g„ildirakni tormozlashtirishdan iborat (1.15-rasm). Tizimni boshqarayotgan EBB – elektron boshqarish bloki - mikroprotsessor(kompyuter) har bir g„ildirakning aylanish chastotasi to„g„risida g„ildiraklardagi datchiklar va tezlanish datchigidan ma'lumotlar oladi. 1.15- rasm. Shataksirashga qarshi tizimning (ASR, TCS) tarkibiy sxemasi: G„D- g„ildirak datchiklari; TD-tezlik datchigi; TlD-tezlanish datchigi; DD-drossel holati datchigi; EBB-elektron boshqarish bloki Datchiklar signallari yetakchi g„ildiraklarda shataksirash boshlanayotganini ko„rsatishi bilan kompyuter dvigatel quvvatini kamaytirish haqida qaror qabul qiladi va unga gaz pedaliga bo„layotgan ta'sir darajasini pasaytirishga o„xshash ta'sir o„tkazadi, bunda g„ildiraklarning shataksirashi oshgan sari gazni tashlab yuborish darajasi mos ravishda kuchliroq bo„ladi. Elektron boshqarish bloke (EBB) g„ildiraklar aylanish chastotasi farqidan shataksirashni aniqlaydi, yonilg„i ta'minoti holati bo„yicha burovchi momentni baholaydi. Qo„shimcha ravishda avtomobil tezlanishi va tezligini aniqlaydi, boshqaruv bloki maxsus uzel orqali yonilg„i ta'minotini kamaytirishga topshiriq ishlab chiqadi, avtomatik transmissiya EBB bosim modulyatori orqali tormoz konturida bosimni oshirish orqali shataksirayotgan g„ildirakni tormozlanishiga va avtomatik transmissiya mavjud bo„lganda uning ish rejimini o„zgartirishga topshiriq beradi. EBB tizimi harakatlanish sharoitlariga qarab oldingi va orqa 35 g„ildiraklar orasida tormoz kuchini optimal taqsimlash uchun ABTTdan foydalanadi. Undan tashqari, burilayotganda tormozlashda chap va o„ng g„ildiraklar orasida tormozlash kuchini taqsimlashni EBB nazorat qilib, avtomobil boshqariluvchanligini saqlashda yordam beradi. Shoshilinch tormozlash kuchaytirgichining asosiy vazifasi – shoshilinch tormozlashda haydovchi pedalga yetarlicha kuch bilan bosa olmagan holda qo„shimcha tormoz kuchini yaratish bo„ladi. Kuchaytirgich avtomobil tormozlanish quvvatini oshiradi. Yo„lsizlik bo„ylab harakatlanganda bu funksiya dvigatelning burovchi momentini kamaytiradi, buksovka qilayotgan g„ildirak tormozining gidroyuritmasida bosimni oshiradi va bekorga sarflanayotgan tortish kuchini ishqalanishni oshiruvchi differensial yordamida qolgan g„ildiraklar orasida taqsimlaydi. Natijada og„ir yo„l sharoitlarida avtomobilning o„tuvchanligi ortadi. Download 2.8 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|