O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti «Menejment» kafedrasi
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
Ochilov Sh.B, Yuldasheva S.N, Norova S.Y. Statistika
|
17-jadval
Ko`rsatkichlar Reja Amalda Rejani bajarish % 1.Yalpi (tovar) mahsulot solishtirma baholarda (m.s.) 8000 8360 104.5 2. Ishchilar o`rtacha ro`yxatdagi soni 2000 1900 95.0 3. Bir ishchining o`rtacha mehnat unumdorligi (so`m). 4000 4400 110.0 Yalpi mahsulot bo`yicha rejaning 104.5 %ga bajarilishi ishchilar soni va mehnat unumdorligi bo`yicha rejaning bajarilishiga bog’liq bo`lgan. Statistika oldida yalpi mahsulot dinamikasida bu omillarning absolyut miqdorini aniqlash ham turadi. YAlpi mahsulotning umumiy absolyut o`sishi: SHu jumladan: a) ishchilar soni bo`yicha rejaning bajarilmasligi b) mehnat unumdorligi bo`yicha rejaning ortiqcha bajarilishi. 14.4. Mehnat unumdorligi va ish vaqti. Ma`lumki, mehnat unumdorligi ma`lum vaqt birligi uchun aniqlanadi, vaqt birligi esa har xil bo`ladi: yillik, kvartallik, oylik o`rtacha xodimlar soni, ishlangan kishi-kunlari kishi-soatlari, soni. Ana shu birliklarga nisbatan aniqlangan mehnat unumdorligi darajasi va sarflangan ish vaqti orasida chambarchas bog’lanish mavjud. Bu bog’lanish shundan iboratki, mahsulot unumdorligiga MXTni ishlab chiqarishdagi mehnat talab qilishigina emas, balki ish vaqtidan ratsional foydalanish darajasi ham ta`sir qiladi. Bu bog’lanishni oylik o`rtacha mehnat unumdorligi, kunlik o`rtacha mehnat unumdorligini va soatlik o`rtacha mahsulot unumdorligini solishtirib o`rganish mumkin. 140 18-jadval Mehnat unumdorligi va sarflangan ish vaqti orasidagi bog’lanishni hisoblash № Ko`rsatkichlar Bazis davr Joriy davr indekslar 1. Oylik yalpi mahsulot (m.s) 4262 4407 103,4 2. Ishchilarning o`rtacha soni, kishi 1200 1250 104,2 3. Oydagi ish kunlar soni, kun 24 23 '96,0 4. Smenadagi ish soatlari, soat. 7,4 7,3 98,7 5. 1 ishchining o`rtacha oylik mehnat unumdorligi darajasi (so`m) 1:2 3552 3526 99,5 6. O`rtacha kunlik mehnat unumdorligi darajasi (so`m) 5:3 148 153 103,6 7. O`rtacha soatlik mehnat unumdorligi darajasi 6:4 (m.s) 20 21 105,0 Jadvaldan ko`rinishicha har xil vaqt birligi uchun aniqlangan mehnat unumdorligining dinamikasida tafovut mavjud (99,5% 103,6% 105,0%) O`rtacha kunlik va yillik mehnat unumdorligining dinamikasiga ish vaqtidan foydalanish darajasi ta`sir ko`rsatgan. M: O`rtacha kunlik mehnat unumdorligi dinamikasining o`rtacha soatlik mehnat unumdorligi dinamikasidan kolib ketilgan sabab ish smenasining joriy davrdan bazis davrga qisqarishidir.(7.3 soat va 7.4 soat) Bunday kunlik mehnat unumdorligi dinamikasini aniqlash mumkin. 1=105*98.7/100=103.6% O`rtacha oylik mehnat unumdorligini o`rtacha kunlik mehnat unumdorligidan kolib ketganligi sabab, oydagi ish kunlarining kamayib ketishidir.(24 23 ish kunlari); Bunday oylik mehnat unumdorligining dinamikasini aniqlash mumkin 1=103.6*96.0/100=99.5% Bu hisoblarning ko`rsatishicha mehnat unumdorligini bir vaqt uchun emas balki har xil vaqt birliklari uchun aniqlash lozimligi kelib chiqadi. Bu esa o`z navbatida mehnat unumdorligiga ish vaqtidan foydalanish darajasini aniqlash imkoniyatini beradi. |
