O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi farg‘ona politexnika instituti ishlab chiqarishda boshqaruv fakulteti

Namlik darajasi, %	Namunalar soni	Namlik darajasi, %
Namunalar soni
3-5 5-7 7-9	18 140 178	9-11 11-13 13-15	54 30 25
Jami:			425

Aniqlang: Ko’mirning o’rtacha namlik darajasini va 0,954 ehtimollik bilan o’rtacha tanlanma xatolik o’zgarish chegarasini.

4 - masala. Yigiruv-to’quv fabrikasida 320 ta ishchi ishlaydi. Ularning o’rtacha soatlik ish haqini o’rganish maqsadida tanlanma kuzatishning takrorlanish usuli yordamida ishchilarning 1/5 qismi olinib o’rganilgan:

Ishchilarning o’rtacha soatlik ish haqi

Ish haqi, so’m	1200-1300	1300-1400	1400-1500	1500-1600	1600-1700	1700-1800
Ishchilar soni, kishi	4	5	10	12	22	11

Ishonch koeffitsientini 3 ga teng deb olib, tanlanma xatosining yuqori chegarasini aniqlang va shunga asosan bosh to’plam bo’yicha soatli ish haqining o’rtacha miqdorini qanday oraliqda bo’lishini ko’rsating.


5 - masala. Tumanda 2500 ta oila istiqomat qiladi. Tasodifiy takrorsiz usul yordamida 50 ta oila o’rganildi va quyidagi ma’lumotlar olindi:
Oiladagi bolalar soni 0 1 2 3 4 5
Oilalar soni 10 20 12 4 2 2
Aniqlang: 06997 extimollik bilan tanlanma o’rtacha xatosini va tumandagi oilalardagi o’rtacha bolalar soni o’zgarish chegaralarini.


6 - Masala. Yil mobaynida shaharda qonunbuzarlikka yo’l qo’ygan 5000 kishidan 500 tasi mexanik tanlash usuli yordamida tanlab olinib, o’rganib chiqildi. Tekshirishlar shuni ko’rsatdiki, 300 ta qonunbuzar shaxs nosog’lom oilaviy sharoitda tarbiyalangani ma’lum bo’ldi. 0,997 ehtimollik bilan butun to’plam uchun nosog’lom sharoitda katta bo’lgan qonunbuzarlar salmog’i o’zgarish chegaralari aniqlansin.


7- Masala. To’qimachilik fabrikasida 6000 ta to’quvchi ishlaydi. Ishlab chiqarish vazifasini bajarilishini aniqlash uchun tasodifiy takrorsiz tanlash ko’zda tutilgan.
Birlamchi tekshirish natijasida kunlik gazlama ishlab chiqarish o’rtacha kvadratik tafovuti 25 metrni tashkil qildi. 0,954 ehtimollik bilan tanlanma kuzatish xatosi 5- metrdan oshmasligi uchun, tanlanmaning zaruriy miqdori qancha bo’lishi zarur?


8-masala. Elektrolampochkalar partiyasidan spiralning o’rtacha vaznini aniqlash maqsadida 20 foizli tasodifiy takrorsiz usulda tanlanma to’plam hosil qilindi. Tanlanma natijalari quyidagicha:

Vazn, mg	38-40	40-42	42-44	44-46	Jami
Spirallar soni	15	30	45	10	100

0,954 ehtimollik bilan, butun partiyadagi elektrolampalar uchun spiralning o’rtacha vazni o’zgarish chegaralari aniqlansin.