O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi I. K. Umarova. G. Q. Salijanova

5.3. Mаgnit sеpаrаtоrlаrining turlаri, tuzilishi vа ishlash printsiplаri. 
Kuchli magnitli rudalarni boyituvchi separatorlar 
 
O‘lchami 7sh dan 15sh mm gacha bo‘lgan magnitli rudalarni guruhboyitish 
uchun elektromagnit sistemali barabanli separatorlar, 4sh mm gacha o‘lchamdagi 
rudalarni boyitish uchun esa doimiy magnitli barabanli separatorlarni ishlatish mumkin. 
(5.1-rasm)
5.1-rasm. Bir barabanli separatorning sxemasi 
Magnit sistema o‘qqa qo‘zg‘almas qilib o‘rnatilgan. Magnit qutblari baraban o‘qi 
bo‘ylib almashadi. Sistema atrofida shu o‘qning o‘zida nomagnit materialdan 
tayyorlangan baraban aylanadi. Baraban yuzasi uni siyqalanishdan asrash uchun rezina 
bilan qoplangan. 

---

247 
Dastlabki ruda vibratsion tarnov orqali barabanga beriladi. Baraban yuzasiga 
tortilgan magnitli zarrachalar magnit ustidan o‘tadi va magnit ta’siri tamom bo‘lgan 
zonada baraban yuzasidan o‘zilib tushadi. Nomagnit zarrachalar separatorning magnit 
maydoni bilan ta’sirlashmaydi, barabandan parabolik traektoriya bo‘ylab tushirib 
olinadi. Barabanning ostiga magnit va nomagnit mahsulotni qabul qilish uchun ikkita 
quticha o‘rnatilgan. Qutidagi to‘siq ustiga o‘rnatilgan shiber mahsulot oqimini aniqroq 
ajratishga yordam beradi. 
Barabanning diametri 6shsh–9shsh mm, uzo‘nligi 1shshsh–2shshsh mm, magnit 
maydonining kuchlanganligi baraban yuzasida 14shsh–15shsh e. Baraban yuzasining 
aylanma tezligi 1–3 m/sek. Separatorning ishlab chiqarish unumdorligi o‘lchami –
4sh+sh mm li mahsulotda barabanning har bir metr uzo‘nligi uchun 6sh–1shsh t/soat.
Sanoatda bir barabanli, shuningdek, uch va to‘rt barabandan tashqil topgan 
separatorlar ishlab chiqariladi. Ko‘p barabanli separatorlarda asosiy separatsiya, 
chiqindilarning tozalashoperatsiyalarini o‘tkazib, uchta mahsulot–boyitma, oraliq 
mahsulot va chiqindilarni olish mumkin. 
Agar magnit qutblari baraban uzo‘nligi bo‘yicha galma–gal almashsa, 
separatorda magnit aralashuvi bo‘lmaydi. Magnit tortishishi natijasida barabanga 
yopishgan magnit zarrachalar magnit ustidan o‘tayotganda ag‘darilmaydi. Materialning 
yurishi bo‘ylab qutblarning almashishi aralashishga olib keladi va nomagnit 
zarrachalarni barabandagi magnit zarrachalar orasidan o‘zib olishga imkon yaratadi. 
Magnit sistemasi qutblar sonini aylana bo‘ylab va barabanning aylanish tezligini 
oshirib, yuqori chastotali magnit maydoni hosil qilishga va jadalroq magnit 
aralashuviga erishish mumkin. 
Bu separatorlarda barabanning aylanish tezligi 3shsh ay/min. Qutblar soni 25 
bo‘lsa, barabanda qutblar almashishi 3shshx25=75shsh, ya’ni maydonning chastotasi 
125 gts ga teng bo‘ladi.