Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkеnt davlat

Xalqaro tasnifda zamindagi resurslar oʻrganilganlik darajasiga 
qarab uchta (R-1, R-2, R-3) toifaga ajratilgan. Bundan tashqari sanoatda 
foydalanish imkoniyati boʻyicha resurslar uchta (E, M, S) subtoifaga 
boʻlinadi. 
R-1 toifasiga foydali qazilmani qazib olish va qayta ishlashni tashkil 
etish uchun zarur boʻlgan mufassallik bilan oʻrganilgan konlarning 
resurslari kiradi. Bu toifadagi zaxiralarni, sobiq Sovet Ittifoqida amal 
qilgan tasnifdagi A, B, C
1
toifasidagi zaxiralar yigʻindisi bilan oʻxshatsa 
boʻladi. 
R-2 toifasiga avvaldan ma’lum boʻlgan konlar bilan bevosita bogʻliq 
boʻlgan resurslar kiradi. Ular alohida nuqtalar boʻyicha aniqlangan 
geologiya-qidiruv parametrlari bilan tasdiqlangan kon haqidagi geologik 
tushunchalarga asoslangan. Ushbu toifadagi zaxiralar taxminan bizdagi 
C
2
toifasidagi zaxiralar bilan P
1
toifasidagi bashoratlangan resurslar 
yigʻindisiga mos keladi. 
R-3 toifasi aniqlanmagan, lekin geologik, geofizik va geokimyoviy 
ma’lumotlar majmui boʻyicha bashoratlangan resurslarni hisobga oladi. 
Ushbu toifadagi zaxiralar bizdagi P
2
toifadagi bashoratlangan resurslar 

---

131
bilan taqqoslansa boʻladi. Oʻrganilganlik darajasiga koʻra R-1 
toifasidagi resurslarni razvedka qilingan, aniqlangan yoki asoslangan 
desa boʻladi, R-2 toifasidagi zaxiralarni taxmin qilingan yoki boʻlishi 
mumkin boʻlgan, R-3 toifasidagi zaxiralarni esa potensial yoki 
bashoratlangan desa boʻladi. 
Resurslarni subkategoriyalarga boʻlish ulardan sanoatda foydalanish 
imkoniyati boʻyicha amalga oshiriladi. Ular bizdagi balansdagi va 
balansdan tashqari zaxiralarga oʻxshaydi. Lekin sanoati rivojlangan 
koʻpgina mamlakatlarda zaxiralarni ikkita emas, balki uchta 
subtoifalarga ajratadilar.