O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi jizzax politexnika instituti

Amaliy mashg‘ulot - 12. Markaziy siqilishga ishlayotgan elementlar

hisobi.

Markaziy siqilgan elementlar birinchi guruh chegara vaziyatlari bo’yicha mustahkamlikka va ustivorlikka hisob lanadi.

Markaziy siqilishga ishlayotgan kalta sterjenlar uzini markaziy cho’zilish da ishlayotgandek tO’tadi. SHuning uchun kalta sterjenlar quydagi ifoda bo’yicha hisob lanadi:

Markaziy siqilishga ishlaydigan egiluvchan va ko’ndalang kesim o’lchamlarining uzunlikka nisbatan bo’lgan sterjenlarning ustivorligi quydagi ifoda bo’yicha hisob lanadi:

bu erda, φ – bo’ylama egilishni e’tiborga oluvchi kaeffitsienti, uning qiymatlarini:

formulalar bo’yicha aniqlash kerak.

Markaziy siqilishga ishlayotgan egiluvchan elementlarda hosil bo’ladigan kritik kuchlanish

N_Kp kritik kuch, agar siqilishga ishlayotgan element sharnirlar bilan biriktirilgan bo’lsa, unda kritik kuchni qiymatini aniqlash uchun L. Eyler formulasidan foydalaniladi:

Yuqoriida keltirilgan ifodalardan foydalanib markaziy siqilishga ishlaydigan elementlar uchun eng katta bo’lgan egiluvchanligini aniqidash mumkin.

Lekin QMQlarida markaziy siqilishga ishlayotgan egiluvchan, sterjenlar uchun eng katta egiluvchanlik 120ga teng qilib qabul kilingan.

Amaliy mashg‘ulot – 13-14. Markaziy cho’zilgan element hisob

Ma’lumki, po’latlarning plastik xolatga utishi a = s diagrammada oquvchanlik chegarasidan boshlanadi. Ba’zan konstruksiyaning faqat elastik holatida emas, balki oquvchanlik holatiga ham utib ishlashiga ruxsat etiladi va hisob lashda bu omil e’tiborga olinadi.

Plastik deformatsiyalarni cheklash maqsadi da, cho’zilish ga ishlaydigan element materialining elastik ishlash chegarasi bo’yicha mustahkamligi quydagicha Aniqilanadi:

Bu formula asosida cho’zilish ga ishlayotgan elementlar hisob langanda material elastik holatda ishlashi ta’minlanadi va atomlar aro boglanishda o’zgarish bo’lmaydi.