O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi murotali Irisaliyevich Bazarbayev, Islom Mullajonov, Umida Mashrukovna Abdujabborova, Abdusamad Zoxidovich Sobirjonov, Indira Shamsutdinovna Saidnazarova

14.2 Rentgenografiya va rentgenoskopiya.

Rentgenografiya va rentgenoskopiya rentgenologik tekshiruvlarning asosiy usullari hisoblanadi. Turli organ va to`qimalarni o`rganish uchun bir qator maxsus apparat va usullar yaratilgan(2-3 rasm). Rentgenografiya hozirgi davrgacha tibbiyot amaliyotida keng qo`llanib kelinmoqda. Rentgenoskopiya nisbatan yuqori nurlanishga еga bo`lgani sababli kamroq ishlatiladi. Rentgenoskopiyadan rentgenografiya yoki boshqa usullar bilan olingan ma`lumotlar etarli bo`lmagan hollarda foydalaniladi.
Rentgenoskopiya (grekcha scopeo-ko`rmoq, qaramoq)-ushbu usulda rentgen tasviri flyuorestsent еkranga proyektsiya qilinadi. Ushbu usul organlarning statik, shuningdek, dinamik tekshiruvini amalga oshirishga va interventsion muolajalar (masalan, angiografiya, stentlash)ni o`tkazishni nazorat qilishga yordam beradi.
Rentgenoskopiyaning asosiy kamchiliklari-yuqori nurlanish dozasi va ba`zi o`zgarishlarni ko`ra olmaslik.
Rentgenografiya(grekcha greapho-yozmoq, tasvirlamoq)- ushbu usulda ob`ektning tasviri plyonkada(to`g`ri rentgenografiya) yoki maxsus raqamli qurilmalarda (raqamli rentgenografiya) olinadi.



2-3 rasm. Zamonaviy rentgen apparati.
Rentgenografiyaning turli variantlari ma`lum bir klinik holda olinayotgan diagnostik ma`lumotning sifatini yaxshilash uchun qo`llaniladi(kontakt rentgenografiya, kontrast rentgenografiya, mammografiya, fistulografiya, artrografiya).
Rentgenografiya va rentgenoskopiya usullari bemor tanasining gorizontal yoki vertikal holatida statsionar yoki palatadagi qurilmalarda qo`llanilishi mumkin.
An`anaviy rentgenologik plyonka ishlatiladigan yoki raqamli rentgenografiya arzon, sodda va yuqori sifatli ma`lumot berishi sababli asosiy usullardan biri bo`lib qolmoqda.
Ob`ektni fotosuratga tushirilganda flyuorestsent еkrandan plyonkaga rentgen tasvirlari tushiriladi. Ushbu usul flyuorografiya deb ataladi. Hozirgi davrda uning o`rnini raqamli rentgenografiya еgallayapti.
Rentgenologik tekshiruvning har qanday turi kamchiliklardan xoli еmas: kam kontrastli to`qimalarda ushbu usul aniq tasvirlar bermaydi. Bu kamchilikni bartaraf еtish uchun komp’yuter tomografiyasi qo`llaniladi.