O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti

Ishni  bajarish  tartibi.    Ishlab  chiqarish  sharoitida  valestli  stanokka  kelib 
tushayotgan  yukni  aniqlash  uchun  valest  vallari  tagidan  chiqib  kelayotgan 
aralashmadan  ma’lum  vaqt  ichida  (daqiqa)  maxsus  xokandoz  (3-rasm)  bilan 
namuna olinadi. Eng qulay  xokandoz o’lchami  uzunasiga 100  mm  bo’lishi kerak. 
Buning  uchun  valestli  stanokning  pastki  eshigini  ochib,  xokandozni  vallarning 
uzunasiga bir necha marotaba yurgizib namuna olinadi. 
Valestli  stanokka  tushayotgan  yuk  [kg  (sm.  sutka)]  quyidagi  formula  bilan 
aniqlanadi: 
10
*
24
*
60
1
c
q =
 
 
(1) 
bu erda: s
1
  - vallar tagidan olingan aralashmaning massasi, kg. 
Ma’lum  sistemaning  chiqishi  “izvlecheniya”sini  aniqlash  uchun  vallarni 
mahsulot  bilan  ta’minlab  turuvchi  vallar  tagidan  maydalanuvchi  yuza  ustidan  bir 
necha  marotaba  namuna  olinadi.  Bir  vaqtning  o’zida  vallar  tagidan  chiqayotgan 
aralashmalardan  namuna  olinadi.  So’ng  namunalardan  100  g  miqdorida  ajratib, 
rassev-analizatorda 3  minut elanadi.  Elakdan o’tgan  mahsulotni tortish  natijalari  1 
– jadvalga yozib quyiladi. 
1-jadval 
Sistema 
Elak 
nomeri 
Aralashmaning “proxod” frakstiyasi  
massasi, g 
“izvlecheni
ya”ning 
miqdori, K, 
% 
Valestli stanokka 
tushishidan oldin, 
K
1
 
Valestli stanokka 
tushgandan so’ng, 
K
2
 
 
 
 
 
 
Olingan  natijalar  asosida  «izvlecheniya»  miqdori  (%)  quyidagi  formula 
orqali aniqlanadi: 
100
*
100
1
1
2
К
К
К
К
−
−
=
   
(2) 
bu  erda:  K
1
  –  valestli  stanokka  tushayotgan  aralashmadagi  «proxod» 
mahsulotning miqdori, g; 
K
2
  –  aralashma  valestli  stanokdan  chiqqandan  so’ng  olingan  namunadagi 
«proxod» miqdori, g. 
Hosil bo’lgan «izvlecheniya»ni qoida bilan solishtirib xulosa chiqariladi. 
 
 

---

 
101