O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti

13. CHiqindilarni nazorat qilish. 
Donni  tayyorlash  bo’limida  olingan  chiqindilar  buratlarda,  trierlarda, 
aspiratorlarda  nazorat  qilinadi  va  ularning  tarkibidan  maksimal  miqdorda  yaroqli 
donlar  ajratib olinadi. 
    Donni  tozalash  bo’limida  olingan  chiqindilar  ikki  oqimda  nazorat  qilishga 

---

 
59 
yuboriladi.  Birinchi  separatordan  olingan  chiqindilar,  hamda  jaydari  un  tortishda 
birinchi urib  tozalovchi  mashinalardan olingan chiqindilar (III - kategoriyali) N1 
buratga  yuboriladi.  N2  buratda  donni  oxirgi  tozalovchi  mashinalardan  olingan 
chiqindilarga ishlov beriladi.  N1 buratni 1,6 nomerli metal simli g’alviridan o’tgan 
elanma  mayda  mineral  changlar  va  qumlar,    qisman  organik  bo’lakchalar  alohida 
sig’imga  yuboriladi.    N2  buratning  birinchi  1,6  nomerli  metal  simli  g’alviridan 
o’tgan  elanma  organik  bo’lakchalardan  tashkil    topgan,    ularni    III    kategoriyali 
chiqindilarga yuboriladi. 
    Ikkala buratdagi  N5 g’alvirdan o’tgan elanma ham ozuqa ishlab chiqarish uchun 
qo’llaniladi, 
chunki 
tarkibida 
maydalangan 
donlar 
va 
ifloslantiruvchi 
aralashmalarning  urug’lari  bo’ladi.    N5  g’alvirning  qoldig’i  bilan  olingan  don 
tarkibidan  engil  aralashmalar  havo  separatorida  ajratib  olingandan  keyin  umumiy 
don oqimiga qaytarib yuboriladi. 
    Trierlarda dondan  ajratib  olingan  kukol alohida bunkerga yuboriladi va keyin 
yo’q  qilinishi  shart.    Uzunligi  bo’yicha  farq  qiladigan  uzun  chiqindilar  (suli, 
yovvoyi suli, arpa) II-III kategoriyali chiqindilarga yuboriladi. 
    Hamma  I-IV  kategoriyali  chiqindilar  bolg’ali  maydalagichda  maydalanadi, 
chunki  ifloslantiruvchi  chiqindilarning  urug’lari,  ayniqsa  yovvoyi  sulining  urug’i 
hayvonlarning  hazm  qilish  organlaridan  o’tgandan  keyin  ham  unib  chiqish 
xususiyatini  saqlab  qoladi.  Hamma chiqindilar avtomatik tarozida o’lchanadi.