O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti

 
 
Nazorat savollari 
 
1. Ra`noguldoshlar oilasi nechta oilachaga bo`lib o`rganiladi? 
2. Oilaning nechta turkum va turi mavjud va ular qayerlarda tarqalgan? 
3. Olma, nok, do`lana kabi o`simliklarning mevasi qanday meva deyiladi? 
4. Qaysi oilacha o`simliklarining tugunchasi ustki? 
 
6-mavzu: Yer shari florasi. O`rmon o`simliklari 
 
Yevropaning 
yozgi 
yashil bargli o‘rmonlari. Evropaning 
yozgiyashilbargli o‘rmonlari eng avvalo Fagus, Carpinus, Quericus va Tilia 
turkumlarining turlaridan tashkil topgan. Ayrim joylarda o‘rmon hosil 
qiladigan bu daraxtlarga Acer, Fraxinus, Ulmus, Betula, Alnus, Populus va 
Salix turkumlarining o‘simliklari ham qo‘shilib alohida tipdagi o‘rmonlarni 
hosil qiladi. Boreal mintaqa bilan chegaradosh joylarda Pinus va Picea
uchraydi. Tog‘larda Taxus va Abies o‘sadi.Floraning tarkibida ko‘plab butalar 
xususan Sambucus, Viburnum, Rhamnus, Corylus, mevalilardan Euonymus, 
Lonicera, Cornus, Berberis, Ligistrum va Daphne mezereum keng tarqalgan. 
Markaziy Evropaning turli hududlaridagi iqlim sharoitini turlichaligi uni aniq 
ifodalangan g‘arbiy va sharqiy o‘rmonlari florasidagi farqni belgilagan. 
Qoraqayin (Fagus sylvatica), eman (Quericus petraea), zarang (Acer 
pseudoplatanum), va kattabargli jo‘ka (Tilia platyhyllos) kabi yog‘och 

---

132 
beradiganlari materikning dengiz iqlimli ichkarilarigacha Karpatning sharqiy 
tog‘oldilarigacha tarqalib borgan. Grab oddiy (Carpinus betulus) va eman 
qoyalik, qoraqayin kam tarqalgan joylardagina o‘rmon hosil qilishda 
ahamiyat kasb etadi, ularning jamoasiga odatda sovuqqa chidamli jo‘ka 
yuraksimonbargli (Tilia cordata) kiradi. Shu boisdan qoraqayinli 
o‘rmonlarning sharqiy, g‘arbiy, subatlantik sarmat mintaqalaridagi o‘rmonlar 
emas, grab v jo‘ka yurakbargli daraxtlardan iborat.