O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi namangan davlat universiteti o‘zbek tilshunosligi kafedrasi

59-mashq. Mustaqil ravishda o‘zingiz maqol va matallardan
qaratqich ishtirok etgan gaplarga oltita misol tanlang. Ularni tahlil qiling.
Izohlovchilar va ularning turlari
60-mashq. Berilgan misollardagi izohlovchilarni aniqlang.
Ularning qanday ma’no ifodalaganini ayting. Sifatlovchi aniqlovchilarni
aniqlab, ularning aniqlanmish bilan qanday aloqada birikkanligini
tushintiring.
1. Avvaliga qahvaxonada yangi xizmatchi paydo bo'lganini sezmadi, to‘g‘rirog‘i durust razm solmagan ekanman (O‘.Hoshimov). 2. Dilshod

ayolining tug‘ilgan kunida katta qizil ko‘zli tilla uzukni sovg'a qildi. 3. Uning hujrasida batrak - Yo‘lchiboy o‘tirar edi (A.Qahhor). 4. Rohat buvi pechkaning eshigini yopdi, borib divanga cho'zildi (A.Qalihor). 5. Sobir boqqol ohangdor-mayin ovoz bilan meni erkalab qo'vardi (Oyberk). 6. Xon atlas ko'vlagi baland bo‘yiga yarashgan, ikki o‘rim to'sdek qora, qalin sochi beligacha tushib turgan, oyog‘iga o'rta poshnali tufli kiygan qizni ko‘rgan Obidjon haykalday qotib qoldi. 7. O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan fan arbobi, Beruniy nomidagi Davlat mukofotining laureati, professor Zarifa Saidnosirova uyda Oybekning shaxsiy kotibasi va xonadon sohibasi edi.(S. Ahmad)
61 - mashq. O‘zingiz laqab va kasb-hunar ifodalaydigan
izohlovchilar ishtirok etgan gaplarga beshta misol keltiring va ularni tahlil
qiling.
62 - mashq. Berilgan misollardagi izohlovchilarni va qaratqich
aniqlovchilami aniqlang. Ularning qaralmish va izohlanmish bilan qanday
aioqaga kirishganini ayting.
1. Ustoz yozuvchilarimizdan G‘afur G‘ulomning, Abdulla Qahhorning, Shayxzodaning shogirdlari ko‘p boiardi (S.Ahmad). 2. Shu tobda men ana shu allomalar, adibu udabolar davrasida o‘tirgandekman (S.Ahmad). 3.Dadam Toshmuhammad baland bo‘yli, sariqdan kelgan, soqol-mo-vlovli qora, usti boshi qo‘polgina-kishi (Oybek). 4. Bu yerda miskar Zokir ota, taqachi Obid aka, qassob Mavlon akalar yashar edi. 5. Ayasi uni bag‘riga bosgan edi, boshi Sherzodning elkasiga ham etmadi. Uning ro‘moli yelkasidan sirg‘anib tushdi. Shunda Sherzod ayasining sochlarida oq ko‘payib ketganini sezdi. (O'.Hoshimov)