O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi davlat universiteti

 
 
 
Darsning maqsadi: Qon yoki oqsillar aralashmasi tarkibidagi gilkoproteidlarni aniqlash 
va ularga xos sifat reaksiyalarini bajarish.
 
 
 
 
 
 
Nazariy qism. Glikoproteidlar murakkab oqsillardir, ularning proteid guruhlariga kiradi. 
Glikoproteidlar deyarli barcha to'qimalarda va tanadagi suyuqliklarda uchraydi, 
birgalikda musinlar va mukoidlar deb ataladi va himoya funksiyalarini bajaradi. 
Material: tuxum oqi. 
Reaktivlar: konsentrlangan H
2
SO
4
, 1% timol eritmasi, konsentrlangan CH
3
COOH. 
Uskunalar: probirkalar, tomchilar. 
Ishni bajarish tartibi 
Konsentrlangan sulfat kislota geksozalar yoki pentozalar bilan o'zaro aloqada bo'lganda, 
ular suvsizlanadi: furfural pentozalardan, oksimetilfurfural esa geksozalardan hosil 
bo'ladi. Ular kontsentrlangan sulfat kislota ishtirokida timol yoki a-naftol bilan qizil 
kondensat mahsulotlarini beradi. Filtrlangan gidrolizatning 10 tomchisiga 2-3 tomchi 1% 
li timol eritmasi qo'shiladi, aralashtiriladi va probirkaning devoriga 20 tomchi 
konsentrlangan sulfat kislota tomiziladi. Chayqalganda, probirkaning timol bilan 
kondensatsiya hosil bo'lishi natijasida probirkaning pastki qismida qizil rang hosil 
bo'ladi. 
Ishni ro'yxatdan o'tkazish. Murakkab oqsillar bo'yicha ish natijalari jadvalda keltiriladi. 
Murakkab 
oqsil nomi 
Proteid 
guruhining 
kimyoviy 
tuzilishi 
Ishlatilgan 
reaktivlar 
Reaksiya 
mahsulotlari 
Reaksiya 
nima 
sabab 
bo'ldi? 
 
Xagedorn Iensen usuli bilan qondagi qand miqdorini aniqlash. 
1-LABORATORIYA MASHG‟ULOTI 
QONDAGI GLIKOPROTEIDLARNI ANIQLASH. 

---

Bu usul bo‗yicha qondagi qand miqdorini aniqlash glyukozaning aldegid turkumi 
hisobiga oson va tez oksidlanish xususiyatiga asoslangan. 
Ishqorli muhitda qizil qon tuzi (K
3 
Fe(CN)
6
) ta'sirida qondagi glyukoza oksidlanadi. 
Natijada qizil qon tuzining o‗zi qaytarilib, undan sariq qon tuzi (K
4
Fe(CN)
6
) hosil bo‗ladi. Qizil 
qon tuzining qondagi barcha glyukozani oksidlagandan ortib qolgan qismi yodametrik usulda 
titrlab aniqlanadi. Shu usulda uning glyukozani oksidlash uchun sarf bo‗lgan miqdori aniqlanib, 
qondagi qand miqdori hisoblab chiqariladi.