O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi davlat universiteti

15-LABORATORIYA MASHG‟ULOTI 
POLIMERAZA ZANJIR REAKSIYALARI 
 

---

PZR; - DNKning katta fragmentlarini yuqori aniqlik bilan amplifikatsiyalash; - Allel 
spitsifik PZR; - Matriksni metillanishiga sezgir PZR; - Immuno PZR, kabi turlaridan 
foydalanilmoqda. 
Kerakli reaktivlar: 3,8% li natriy sitrat, DNK ajratish uchun DiatomTM DNA Prep 200 
reagentlar to‘plami («Izogen laboratoriyasi»), PZR o‘tkazish uchun GenePakTM PZR 
Core liofilizatsiyalangan reagentlar to‘plami, ―Sintol‖ firmasining real vaqtdagi PZR 
o‘tkazish uchun reagentlar to‘plami, agaroza, bromfenol-ko‘ki, etidium bromid, marker 
(100 j.n., Sintol), TBYe bufer uchun tris, bor kislotasi va EDTA, 70% va 96% li etil 
spirti, dN
2
O, PSR Diluent (PSR erituvchi), PSR Oil (PSR uchun yog‘). 
Asbob va jihozlar: 1. PZR- amplifikator– Applied Biosystems 9700;
2. Real vaqtdagi(Real-time PCR) PZR-amplifikator– Applied Biosystems 7500, AQSH 
PZR reaksion aralashmasining komponentlari:
1) praymerlar-bu uzunligi 15-30 juft oligonukliotedlar bo‘lib, DNK ning nishonlari 
uchastkasiga komplimentar (analizning spetsifikligi va sezgirligi). Praymerlarning 
tanlanganligiga bog‘liq. Praymerlar spetsifik bo‘lishi lozim, ular dimer va tugunlar (bir-
biri bilan yoki qarama-qarshi uchlari bilan birikib) hosil qilmasligi lozim, praymerni 
ulash sohasi mutatsiya sohalaridan tashqarida bo‘lishi kerak (deletsiya yoki inversiya)
2) Taq polimeraza – DNK polimeraza. Bu termostabil ferment bo‘lib, 
komplimentarlik prinsipiga asosan 3` - uchini uzayishini davom ettiradi.
3) Dezoksinukliotedtrifosfatlar (ATF, GTF, STF, TTF) bu aralashma taq 
polimeraza tomonidan qurilish materiali sifatida ishlatiladi.
4) Bufer – bu ma‘lum miqdordagi kationlar va anionlar aralashmasi bo‘lib, 
reaksiyani o‘tishi uchun optimal sharoitni va stabil pH ko‘rsatgichini ta‘minlaydi.
5) Analiz qilinayotgan namuna – bu keyinchalik nishon bo‘lib, xizmat qiladigan 
DNK uchastkasi mavjud bo‘lgan preparat.