O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi r. D. Do‘smuratov

Sabzavotchilikka ixtisoslashgan fermer xo‘jaliklarida karam 
tanarxini hisoblash tartibi (tavsiya) 
 
Mahsulot 
nomi 
(guruhi) 
 
Miq- 
do- 
ri, 
 t 
1s bo-
zor 
baho-
si, 
ming 
so‘m 
Bozor  
bahosi 
bo‘yicha 
qiymati,  
ming  
so‘m 
Ulu-
shi, 
% 
Jami 
xarajat, 
ming 
so‘m 
1t. tan-
narxi, 
ming 
so‘m 
Standart 
karam 
1200 850  1020000  93,0 497736  415 
Nostandart 
karam 
240 320  76800 
7,0  37464  156 
Jami 1440 
X  1096800 100,0 
535200 X 
 
Yil oxirida hisobdan chiqariladigan, qishda saqlash uchun 
qoldiriladigan mahsulotlar ham shunday tannarx bo‘yicha baholanishi 
lozim. 
 
6.3.5. Yopiq yerdagi sabzavot mahsulotlari tannarxini 
hisoblash xususiyatlari 
 
Yopiq yerda sabzavot mahsulotlari yetishtirish asosan parnik va is-
siqxonalarda amalga oshiriladi. Bunday inshootlar ko‘proq yirik sha-
harlar atrofidagi mintaqalarda keng tarqalgan. Yopiq yerda sabzavot 
mahsulotlari yetishtirish xarajatlari ixtisoslashtirilgan fermer 

---

 
 
189
xo‘jaliklarida inshoot turlari (qishgi issiqxonalar, oyna yoki shaffof 
plenka qoplangan bahorgi issiqxonalar, kichik ko‘lamdagi plyonka bilan 
qoplangan joylar, isitiladigan yerlar, gidroponika) va ulardagi har bir 
ekin bo‘yicha alohida, ixtisoslashmagan fermer xo‘jaliklarida esa har bir 
inshoot bo‘yicha hisobga olinadi. Amaldagi qoidalarga muvofiq yopiq 
yerdagi sabzavotchilikda xarajatlarning hisob obyekti bo‘lib inshootlarn-
ing turlari (qishki, bahorgi issiqxonalar, parniklar va h.k) bo‘yicha aks 
ettirilgan xarajatlar qabul qilingan. Bunday xarajatlar butun inshoot 
bo‘yicha hisobga olinganligi esa har bir issiqxona bo‘yicha har xil 
mahsulotlar yetishtirilganligi bois, ularni yetishtirish uchun qilingin 
xarajatlarni mahsulot turlariga taqsimlash zarurati vujudga keladi. Bun-
day taqsimlash belgilangan bazaga mutanosib ravishda amalga oshiri-
ladi. Bunda mazkur o‘simlik turini parvarishlash uchun sarflangan 
urug‘likka, ko‘chat va ekish Materiallarigina bevosita xarajat hisobla-
nadi.  
Issiqxonada yetishtirilgan mahsulotlar tannarxini hisoblashda 
xarajatlar ekin turlari o‘rtasida metr-kunlarga mutanosib ravishda 
taqsimlanadi. Ularni aniqlash uchun issiqxonada mazkur ekin bilan band 
bo‘lgan maydon uning vegetatsiya davriga (parvarishlangan kunlar 
soniga) ko‘paytiriladi. Ushbu ma’lumotlar har bir inshoot bo‘yicha yu-
ritiladigan vegetatsiya jurnalidan olinadi. Misol tariqasida bahorgi is-
siqxonada yetishtirilgan mahsulotlar tannarxini hisoblashni keltiramiz 
(6.4-jadval). 
 
6.4-jadval