O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi s. A. Rasulov, V. A. Grachev
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
QUYMAKORLIK METALLURGIYASI (OXIRGISI)
- Bu sahifa navigatsiya:
- 3.12- rasm.
- 3.13- rasm.
|
3.10- rasm. Vagranka balandligi bo‗yicha metall (t
m ) va gaz (t g ) temperaturalari hamda metall tarkibining o‗zgarishi: 1 — shixtaning po‗lat komponentlari, 2 — shixtaning cho‗yan komponentlari, 3 — ferromarganes qo‗shimcha, 4 — ferrosilitsiy qo‗shimcha. 159 3.11- rasm. Koks vagrankasi: 1 — germetik shixta yuklash qurilmasi, 2 — suvda sovutiladigan koloshnikli qurilma, erigan gazlarni tortib oladi, 3 — shaxta, 4 — havo kollektori, 5 — sifonli shlak ajratuvchi, 6 — tag qismi ustunlari, 7 — furmalar 160 3.12- rasm. Kokso- gaz vagranka konstruktsiyasi: 1 — furmalar uchun havo kollektori, 2 — tabiiy gaz kollektori, 3 — gaz gorelkasi, 4 — gaz- havo qo‗shilmasini keltiradigan qurilma, 5 — gaz furmasi, 6 — suyuqlantirish zonasining o‗tga chidamli qoplami, 7 — shamot- g‗ishtli futerovka, 8 — shlakni maydalash qurilmasi, 9 — suyuqlantirish zonasini suv bilan sovitish qurilmasi, 10 — suv kollektori, 11 — havo furmasi, 12 — kopilnik, 13 — lechka, 14 — suyuq metal o‗tadigan kanalning futerovkasi 161 3.13- rasm. Gaz vagranka turlari: a — shaxtasida ustunli, b — chiqarilgan qizitish kamerali, d — shaxtasida peremichkali, e — o‗tga chidamli nasadkali, f — kolosikli va o‗tga chidamli nasadkali; 1,2 — pastki va yuqoridagi shaxtadagi ustunlar, 3 — peremichka, 4 — gaz gorelkalari, 5 — gaz kollektori, 6 — havo kollektori, 7 — o‗tga chidamli nasadka, 8 — shixta materiallari, 9 — sovutgich, 10 — shlak uchun letka [5] 162 3.14- rasm. Giprostanok instituti ishlab chiqargan yopiq vagranka sxemasi: 1 — shixta uchun bunker estakadasi, 2 — toroz telejkasi, 3 — koks va ohaktoshni o‗lchab beruvchi qurilma, 4 — shixta ko‗tarish qurilmasi, 5 — vagranka, 6 — shlyuz kamerasi, 7 — changni yig‗ish kamerasi, 8 — ejektorli scrubber, 9 — to‗la yondirish kamerasi, 10 — radiatsion rekuperator Buning uchun vagrankaning tagi (shaxta tubi) kuygan qoliplash tuprog‗i, kuyindi (uchqin so‗ndirgichda qolgan chiqindilar) va ishlatilmagan yangi qoliplash materiallarining muayyan miqdori bilan tiqib to‗ldiriladi. Futerovkani torkretlash metodi vositasida ta‘mirlash eng ilg‗or metodlardandir, lekin hozircha u kam qo‗llaniladi. Ta‘mirlashdan keyin, ayniqsa, o‗rtacha va kapital ta‘mirlashdan keyin futerovkani quritish zarur. Aks holda, suyuqlantirish jarayonida ajralib chiqadigan bug‗lar vagranka jarayonining ketishiga ta‘sir qilishi va futerovkaning yorilishiga sabab bo‗lib, uning vaqtidan ilgari ishdan chiqishiga olib kelishi mumkin. Futerovkani yaxshisi gaz gorelkalari yoki o‗tin yoqib quritish kerak. Quritilgandan keyin vagranka tagligiga salt kolosha koksini yondirish uchun o‗tin teriladi. Salt kolosha koksi yondirilgandan keyin havo berish mashinasi ishga tushiriladi va vagrankaga havo yuboriladi. Havo bilan tozalash 2—3 minut davom 163 etadi. Havo bilan tozalash jarayonida koks changi va mayda- chuyda narsalar uchirib chiqariladi. Bunda koks gurullab yona boshlaydi. Endi shixtani yuklash mumkin. Vagrankaning unumdorligi va suyuqlantirilayotgan cho‗yan temperaturasi bog‗liq bo‗ladigan eng muhim texnologik faktorlardan biri — salt koloshaning balandligidir. U furmalarning asosiy qatoridan 1,2—1,5 m baland bo‗lishi kerak. Vagrankada suyuqlantirish texnologiyasi ko‗p empirik tavsiyalarga ega. Masalan, salt kolosha balandligining to‗g‗ri tanlanganligini furmalar zonasida cho‗yanning birinchi tomchilarining paydo bo‗lish vaqti bo‗yicha nazorat qilish tavsiya etiladi [8]. Agar havo birinchi ustun to‗ldirilgan zamonoq berilsa, furmalarda birinchi tomchi 15— 20 minutdan keyin paydo bo‗lishi kerak. Agar ular oldin paydo bo‗lsa, salt kolosha balandligi yetarli emas. Salt kolosha uchun koksning o‗lchami 100—150 mm bo‗lgan yirik bo‗laklari tanlab olinadi. Yuklash qat‘iy ketma- ketlikda amalga oshiriladi: yoqilg‗i — fluslar— metall. Biror muddat saqlagandan keyin shixtani qizitish uchun havo beriladi va suyuqlantirish jarayoni boshlanadi. Yoqilg‗i ishchi koloshada qalinligi 150—200 mm bo‗lgan koks qatlamidan iborat bo‗lishi kerak. Yoqilg‗i koloshaga bo‗ladigan yoqilg‗i sarfi 8 dan 18 % gachani (odatda, yoqilg‗i sarfi 10—12%) tashkil qiladi. Masalan, koks qatlamining qalinligi 150 mm bo‗lganda. 700 mm diametrli vagranka uchun yoqilg‗i koloshaning massasi 27 kg, metall koloshaniki esa 270 kg ni, ya‘ni vagrankaning bir soatdagi unumdorligining 1/10 qismiga yaqinini tashkil qiladi. Havo ancha jadal berilganda salt koloshaning ustki sathining pastga tnshib ketishiga yo‗l qo‗ymaslik uchun koksni ko‗proq yuklash zarur, aks holda cho‗yanning temperaturasi keskin pasayishi va uning sifati yomon bo‗lishi mumkin. Ishchi koloshalarda yoqilg‗ining ortiqcha bo‗lishi natijasida salt koloshaning yuqorigi sathi ko‗tarilishi va suyuqlantirish jarayoni sekinlashishi mumkin. Metall va ishchi koks koloshalarining tavsiya etiladigan massalari 3.5- jadvalda keltirilgan. |
