O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti xalqaro turizm va turizm servisi kafedrasi Usmanova Z. I. Turizm marketingi

Boshqa tarmoqlar tashkilotlari tomonidan raqobat shu tarmoqdagi tashkilotlar mazkur tarmoqga kirish ehtimoli mavjud bo‘lgan holatda ruy beradi. Oxirgi vaqtda turizm bilan aloqador bo‘lmagan boshqa sohalar tashkilotlarning turistlik sohaga kirib kelishi ruy berdi. Turistlik biznes bilan yirik aviakompaniyalar, banklar, sug‘urta jamiyatlari, savdo uylari va sayohatlarni sotish filiallarini ochgan yoki amaldagi turfirmalar bilan birlashadigan universal magazinlar shug‘ullanadi. Ammo tashqi jihatdan bunday raqobat sezilmaydi, chunki turfirmalar turistlik mahsulotlarni sotish no’anaviy shakllari tizimlarining juda kuchli ta’sir ostida bo‘ladi.
Yetkazuvchilar raqobat quvvati – turoperator va turagentliklar mehmonxona, transport tashkilotlari, sayohat byurolarning asosiy iste’mollari bo‘lganligi tufayli yetkazuvchilar ularning samarali faoliyatiga to‘g‘ridan-to‘g‘ri ta’sir etishi mumkin.
Yetkazuvchilarning narx hokimligi, ularning soni kam bo‘lganda, kuchayadi va o‘z narx shartlarini o‘tkazadi. Bugungi kunda yetkazuvchilar ta’sirini past deb baholash mumkin. Chunki talab taklifga nisbatan past va yetkazuvchilar ham turistlar ko‘payishiga tarafdor bo‘ladi.
Iste’molchilar raqobat quvvati mahsulot narxiga mahsulotning ma’lum xossalari va tafsiloti ta’siri orqali talabni aniqlash bilan belgilanadi. Iste’molchilarning narx hokimligi ular soni kam bo‘lganda va o‘z narxini o‘rnatish imkoniyatiga ega bo‘lgan paytda ruy beradi. Bu, birinchidan, haridor talabi pasayishi, ikkinchidan, biron - bir markaga sust aloqasi bo‘lishi bilan bog‘liq. Haridor hokimligi o‘rinbosar mahsulot bor vaqtda ham kuchayadi.
O‘rinbosar tovarlar tomonidan raqobat, bunda firma bilan taklif etiladigan mahsulot boshqa tashkilotlar ishlab chiqaradigan mahsulotlar bilan o‘xshash. Bugun o‘zbek turtarmog‘i va xizmatlari uchun faqat ikkita salohiyatli o‘rinbosarlar amal qilmoqda. Birinchi va eng jiddiy – bu g‘arbiy turoperatorlar. Ular oxirigacha yetkkzilgan texnologiyalar, kuchli qonun chiqaruvchi bazaga, past narxlarga yuqori servis va mijozlarga sifatli xizmat ko‘rsatish imkoniyatiga egadir.