O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

Fan mavzusi:
 Moliya va korporativ strategiya
 
Korporatsiyalarda mahsulot yo‘qolishining oldini olish 
Muammo: 1976 yilda Singapurda “adidas” firmasining filiali ochiladi. 
Mazkur filial asosan sport oyoq kiyimlari ishlab chiqarishga ixtisoslashgan edi. 
Ammo, yil yakunida firma bir muammoga duch keladi . Ya’ni, faoliyatni foyda bilan 
yakunlamaydi. Buning asosiy sababi bo‘lib, ishlab chiqarilayotgan oyoq kiyimlarning 
qisman yo‘qolishi, ya’ni, o‘g‘irlanishi hisoblanadi. Firma rahbariyati qanchalik 
urinmasin buning oldini ololmadi. Yil davomida nazorat qattiq bo‘lishiga qaramay, 
o‘z natijasini bermadi. Bu muammoni hal etish uchun firma rahbariyati 
aktsiyadorlarning umumiy majlisini chaqiradi va muaammoni qanday hal etish 
bo‘yicha barchaning fikrini so‘raydi.
Hech kimdan jo‘yali taklif chiqmaydi. Ammo, qo‘qqisdan majlis 
bayonnomalarini yozib borayotgan kotibning miyasiga bir fikr keladi va ushbu 
taklifni aytadi. Bu fikr barchaga ma’qul keladi va o‘z samarasini beradi. Ushbu fikrni 
bildirgan kotib esa “adidas” korporatsiyasining Singapurdagi filiali vakili lavozimiga 
tayinlanadi. 
Savol: Kotib “adidas” korporatsiyasining Singapurdagi filialida 
o‘g‘rilikning oldini olish bo‘yicha qanday jo‘yali fikr bildirgan? (Javob berishda 
o‘sha davrda veb kameralarning hali rivojlanmaganligini ham e’tiborga oling). 
Savol: Loyihani qabul qilish uchu menejer qanday yo’l tutishi kerak? 
 
 

---

K E Y S 
Kar’era tanlashda SWOT-tahlildan foydalanish 
Qulay imkoniyat paydo bo‘lganda undan
foydalanishga tayyor turish – muvaffaqiyat siridir. 
(Benjamin Dizraeli) 
Ertami-kechmi, baribir, har inson o‘z-o‘ziga “Qanday karera (qilish) 
menga ko‘proq to‘g‘ri keladi?”, - deya savol berishi, tabiiy. Qanday kasbni tanlash 
masalasiga maslahatlar beruvchi ko‘plab kitoblar mavjud. Temperament, liderlik 
qobiliyati va amaliy ko‘nikmalarini aniqlash borasida ham turli-tuman testlar bor. 
Tasavvur qilaylik, barcha kitoblarni o‘qidingiz. Testlarni ham bajardingiz. Va 
o‘zingizning psixotoifangizni aniqladingiz. Xo‘sh, undan keyin nima bo‘ladi? Undan 
so‘ng esa hayot o‘z o‘zgarishlarini amalga oshiradi (kiritadi). Masalan, raqobatchi-
“kushanda”laringiz Sizni rahbar (boshliq)lik qilishingizga yo‘l berishmaydi. Yoki Siz 
unchalik qiziqmaydigan ish – shundoqqina yashayotgan uyingizning yonida bo‘lib, 
unga durustgina haq ham to‘lanayotir. Karerani tanlash xato ham bo‘lishi mumkin. 
Bunda o‘z-o‘zidan pushaymon bo‘lish va boy berilgan vaqt muvaffaqiyatni yanada 
ortga surib yuboradi. 
Shunday bo‘lishiga qaramasdan, karera to‘g‘risidagi nazariy tasavvurlarni 
hayot haqiqatiga yaqinlashtirishning usuli bor. Buning uchun o‘zimizni, dastlab, 
shaxs sifatida ko‘rmasdan, balki firma yoki kompaniyadek his qilishimiz darkor. 
So‘ng esa SWOT-tahlilni amalga oshirib, o‘zimizning kuchli va kuchsiz 
tomonlarimizni aniqlashimiz, imkoniyatlarimiz va risklarga baho berishimiz kerak. 
Odatda firmaning taraqqiyot strategiyasini aniqlash uchun shunday tahlildan 
foydalaniladi. Bunda biznesni rivojlantirish uchun resurslardan oqilona (optimal) 
foydalanish menejerning oldida turgan eng asosiy masala hisoblanadi. Xuddi shunday 
tartibda biz o‘z insoniy kapitalimiz resurslarini tahlil qilishimiz va o‘zimizning 
rivojlanish traektoriyamizga baho berishimiz kerak. 
Ma’lumki, SWOT qisqartmasi quyidagi to‘rt so‘zning bosh harflaridan 
olingan: 
 Strength – kuchlilik (kuchli tomonlar); 
 Weakness – kuchsizlik (kuchsiz, zaif tomonlar); 
 Opportunity – qulay imkoniyat; 
 Threat – xavf-xatar (risk).