O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti «iqtisodiyot» fakulteti

Yoshini siljitish usulida aholining istiqboldagi sonini hisoblash. Yoshini 
siljitish usulida aholining istiqboldagi soni quyidagi formula yordamida aniqlanadi: 
i
x
·p
x
qi
x
=
1
Bu erda: 
i
x
- x yoshgacha yashash mumkin bo‘lgan aholi soni. 
p
x
– x+1 yoshgacha yashash mumkin bo‘lgan ehtimollik. 
qi
x
– yoshgacha yashash mumkin bo‘lgan aholi soni. 

---

51 
Shunday qilib, har bir yoshdagi aholi soni (i
x
) har yosh yashashi mumkin 
bo‘lgan ehtimollik koeffisienti yordamida bir yoshdan (i
x
) ikkinchi yoshga (i
xQ1
) 
«siljitiladi». Buni quyidagi jadvalda bajarilgan amaldan ko‘rish mumkin: 
Aholining joriy yil 
oxiridagi soni 
Kelgusi -1yilning 
boshida bo‘lishi 
mumkin bo‘lgan 
aholi soni 
Kelgusi–2 yilning 
boshida bo’lishi 
mumkin bo‘lgan 
aholi soni 
Kelgusi–3 yilda 
bo‘lishi mumkin 
bo‘lgan aholi soni 
i
17
i
18
i
19
I
18
=17·p
17
I
19
=i
18
·p18 
I
20
=i
19
·p
13
i
19
=i
18
·p
18
i
20
=i
19
·p
19
i
21
=i
20
·p
20
i
20
=i
19
·p
19
i
21
=i
20
-p
20
i
22
=i
21
·p
21
I
17+8+19
i
18
=
i
19
=0
20
i
19
=i
20+21
I
20+21+22
Bu usulni qo‘llash tartibini quyidagi shartli raqamlarda ko‘rib chaqamiz. Shu 
ma’lumotlarga ko‘ra, uch avlodning istiqboldagi sonini bo‘lajak 1,2 va 3 yillar, ya’ni 
2005, 2006 va 2007 yillar uchun aniqlaymiz. Echish uchun jadvalning so‘nggi 
ustunlarini to‘ldiramiz.