O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti «iqtisodiyot» fakulteti

4.4.1– jadval
O‘zbekiston Respublikasi aholisining 1997-2006 yillardagi trendini hisoblash
1
 
Yillar 
Mavjud 
aholi soni, 
ming 
t 
yt 
t
2
y
y
2
)
(
y
y
t
y
1 
2 
3 
4=2*3 
5=3*3 
6 
7 
8 
1998 
23867 
-4 
-95468 
16 
-1315,3 
1730014,0 +23926,3 
1999 
24231 
-3 
-72693 
9 
-951,3 
904971,69 24240,3 
2000 
24583 
-2 
-49166 
4 
-599,3 
359160,49 24554,3 
2001 
24908 
-1 
-24908 
1 
274,3 
75240,49 
24868,3 
2002 
25211 
0 
0 
0 
28,7 
823,69 
25182,3 
2003 
25523 
1 
25523 
1 
340,7 
116076,49 25496,4 
2004 
25802 
2 
51604 
4 
619,7 
384028,09 25810,4 
2005 
26116 
3 
78348 
9 
933,7 
871795,69 26124,4 
2006 
26400 
4 
105600 
16 
1217,7 
1482793,2 26438,3 
Jami
226641 
0 
18840 
60 
5489 
226641,0 
O‘rtacha 25182,3 
y
n
y
a
:
3
,
25182
a
314
60
:
18840
:
2
t
ty
b
Hisob-kitoblarga ko‘ra to‘g‘ri chiziqli tenglama quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi: 
t
y
t
314
3
,
25182
4.4.1 – jadvalning 8-ustunidan to‘g‘ri chiziqli funksiya bo‘yicha hisoblangan 
aholi sonining yig‘indisi 226641 ga teng. 
Xuddi shunday yig‘indi empirik ma’lumotlar bo‘yicha hisoblash natijasidan ham 
olingan. 
Demak, 
t
y
y
tenglama hisob-kitoblarning to‘g‘ri amalga oshirilganligi 
tasdiqlandi. To‘g‘ri chiziqli tenglamadagi regressiya koeffitsientining iqtisodiy 
ma’nosi – har yili aholi sonining soni o‘rtacha 314 ming kishiga oshayotganligidan 
dalolat beradi. 
Regressiya tenglamasidan foydalanib, mavjud aholi sonining 2012 yilgacha 
bo‘lgan prognozini ekstropolyasiyalashimiz mumkin. 
4.4.2 – jadval
To‘g‘ri chiziqli regressiya tenglamasi yordamida O‘zbekiston Respublikasi 
aholisi sonini 2012 yilgacha ekstropolyasiyalash 
Yillar 
Mavjud aholi soni prognozi, 
ming kishi 
2007 
26752,3 
2008 
27066,3 
2009 
27380,3 
2010 
27694,3 
2011 
28008,3 
2012 
28322,3 
1
Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитаси йиллик статистик тўплами 2004. – Т., 2005, 45-бет. 

---

54 
4.4.2 – jadvaldan ko‘rinib turibdiki, hisob-kitoblarga qaraganda O‘zbekistonda 
mavjud aholi soni 2012 yilga kelib 28,3 mln.kishini tashkil qilishi mumkin. 
Chet el mamlakatlarida aholi soni to‘g‘risidagi ma’lumotlar manbai: ro‘yxatlar, 
joriy hisob va istiqbolni belgilash hisoblanadi. Aholining o‘rtacha yillik sonini 
hisoblash, uni ifodalovchi kategoriyalarni aniqlash hamda uning tabiiy va mexanik 
harakatlarini 
tahlil 
qilish 
Tashqi 
iqtisodiy 
faoliyat 
statistikasining asosiy 
vazifalaridan biridir. 
Qisqacha xulosalar 
Chet ellarda aholi soni to‘g‘risidagi ma’lumotlar manbai: ro‘yxatlar, joriy hisob 
va istiqbolni belgilash hisoblanadi. Aholini o‘rtacha yillik sonini hisoblash, uni 
ifodalovchi kategoriyalarni aniqlash, hamda uning tabiiy va mexanik harakatlarini 
tahlil qilish TIF statistikasining asosiy vazifalaridan biridir.