255
12.10-chizma. Inson kapitalining shakllanishi jarayoni
- uni shakllantirishda «ikki yoqlama ko’payuvchi samara» o’z o’rniga ega. Uning
mohiyati
shundaki, ta’lim jarayonida o’rganuvchidan tashqari o’rgatuvchining ham
qobiliyati va mahorati o’sib boradi. Natijada har ikkisining ham daromadlari oshadi;
- unga kiritiladigan qo’yilmalarning xarakteri va turi tarixiy, milliy,
madaniy va
an’anaviy xususiyatlar bilan bog’liq;
- uning moddiy kapitaldan farqi shundaki, u o’z egasi, ya’ni
tirik inson shaxsidan
ajralmasdir;
- shakllanish manbalaridan qat’i nazar, inson kapitalini qo’llash va bevosita
daromadlar olish kishining o’zi tomonidan nazorat qilinadi;
- inson kapitali jismoniy va ruhiy jihatdan yemirilib boradi. Uning yemirilishi inson
organizmi va unga xos psixofiziologik funktsiyalarning tabiiy yemirilishi (keksayish),
ikkinchidan bilim va tajribalarning ma’naviy yemirilishi (eskirish)
darajasi bilan
aniqlanadi.
Inson kapitaliga kiritiladigan investitsiyalar sog’liqni saqlash, umumiy va maxsus
ma’lumot olish,
malaka oshirish, kasbiy tayyorgarlikdan o’tish, turli axborot va
ma’lumotlarga ega bo’lish,
ish qidirish, migratsiya,
oila qurish, farzand ko’rish va uni
tarbiyalash bilan bog’liq xarajatlar ko’rinishida bo’lishi mumkin. Ushbu xarajatlardan eng
muhimlari salomatlik va ta’lim uchun sarf qilinganlaridir.
Salomatlikka, uni saqlashga
yo’naltiriladigan investitsiyalar kasallik va o’limning
oldini olib, kishining mehnatga
layoqatli umrini, inson kapitalining ishlash davrini uzaytiradi. Inson salomatligining ahvoli
uning tabiiy kapitali bo’lib, butun umr davomida asta-sekin" yemirilib boradi. Sog’liqni
saqlash bilan bog’liq investitsiyalar esa mazkur jarayonni yanada sekinlashtiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
