O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti a. A. Karimov

Balansning tushunarliligi - balansni tuzuvchilar va uni o‘qiydigan hamda 
tahlil qiladiganlar tushunishi uchun qulayligidir. Balansni aniq va tushunarli qilish 

---

53 
uchun moddalar rekvizitlari va nomlari ikki tilda (o‘zbek va rus tilida) bayon 
qilingan, uning shakli ancha soddalashtirilgan. 
 
O‘z-o‘zini tekshirish uchun savollar 
1. Balans aktivi va passivining bo‘limlari nimalardan iborat? 
2. Buxgalteriya balansi necha qismdan iborat? 
3. Buxgalteriya balansini tuzishdagi asosiy ma’lumot manbalari.
4. Buxgalteriya balansining aktiv qismida nimalar aks ettiriladi? 
5. Buxgalteriya balansining passiv qismida nimalar aks ettiriladi? 
6. Balans turlariga ta’rif bering. 
7. Jarayonlar natijasida balansdagi o‘zgarishlar qanday aks ettiriladi? 
8. Oylik, choraklik va yillik balanslarning o‘rni nimada? 
9. Balansning quyidagi bo‘limlari mazmunini ochib bering: 
a) aktivning birinchi bo‘limi “Uzoq muddatli aktivlar”;
b) aktivning ikkinchi bo‘limi “Joriy aktivlar”;
с) passivning birinchi bo‘limi “O‘z mablag‘lari manbalari”; 
d) passivning ikkinchi bo‘limi “Majburiyatlar”. 
10. Balans nima maqsadda va qanday tuziladi? 
 
 

---

54 
4-BOB. XO‘JALIK OPERATSIYALARIDA IKKIYOQLAMA YOZUV 
4.1. Buxgalteriya hisobi schyotlari, ularning tuzilishi va turkumlanishi 
Korxonalarda ko‘p miqdorda xo‘jalik operatsiyalari sodir bo‘lib, xo‘jalik 
mablag‘lari doimo harakatda bo‘ladi. Korxonaga rahbarlik qilish uchun xo‘jalik 
mablag‘larining harakati to‘g‘risida umumlashgan ma’lumotlarni olish talab 
qilinadi. Bunday ma’lumotlarni balans yordamida olish mumkin emas. Shuning 
uchun bu maqsadda buxgalteriya hisobining schyotlari qo‘llaniladi.