O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti a. A. Karimov

 
Farmoyish hujjatlari xo‘jalik muomalalari sodir bo‘lganligini tasdiqlovchi 
faktorlarga ega emas, shuning uchun ular o‘zlaricha muomalalarni hisobda aks 
ettirish uchun asos bo‘la olmaydi. Ko‘pincha farmoyish ma’lum hujjatda berilib, 
shu hujjatning o‘zida keyinchalik shubu muomala rasmiylashtiriladi. Bir nechta 
funktsiyaning bitta hujjatda bunday birlashtirish aralash (kobinatsiyalashtirilgan) 
Qat’iy hisobot 
Buxgalter
iya
h
ujjatla
ri
 
Tayinlanishiga ko’ra
Shakllantirish 
tartibiga ko’ra 
Muomalalarni
qamrab olish usuliga ko’ra 
Axborot ta’minoti
tizimidagi maqomi
bo’yicha
Tuzilgan joyiga 
ko’ra 
To’ldirish usuliga 
ko’ra 
Farmoyish hujjatlari 
Isbotlovchi
Buxgalteriya rasmiylashtiruvchi 
Uyg’unlashtirilgan 
Dastlabki
Yig’ma (umumlashtiruvchi) 
Bir martalik 
Jamlama hujjatlar 
Oddiy
Ichki
Tashqi 
Kompyuterda tuziladigan 
(elektron) 
Qo’lda tuziladigan 

---

93 
hujjatlarni vujudga keltiradi. 
Isbotlovchi 
(yoki 
tasdiqlovchi) 
hujjatlar 
deb 
amalga 
oshirilgan 
muomalalarni rasmiylashtiruvchi hujjatlarga aytiladi. Ular muomalalar sodir 
bo‘lish daqiqasida tuziladi va ushbu muomalalarni hisobda qayd qilishning birinchi 
bosqichini anglatadi. 
Isbotlovchi hujjatlarga misol bo‘lib kirim orderlari hisoblanadi. 
Kirim orderlari korxona omboriga kelib tushayotgan moddiy boyliklarni 
rasmilashtirish uchun ishlatiladi. Uning shakli kelib tushgan boyliklar to‘g‘risidagi 
ma’lumotlar buxgalteriyada keyinchalik qanday ishlashi (qo‘l bilanmi yoki 
hisoblash mashinalaridami)ga bog‘liq.
Shuni nazarda tutish kerakki, hozirgi paytda hujjatlarning isbotlovchi 
funktsiyalarini faqat muomalalarni bajarish haqidagi farmoyishlar unsurlari 
bilangina emas, balki ularning buxgalteriya rasmiylashtiruv unsurlari bilan ham 
birlashib yuritishga harakat qilmoqdalar. Shuning uchun ko‘pchilik xo‘jalik 
muomalalari alohida isbotlovchi hujjat bilan rasmiylashtirilmoqda.