O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent kimyo-texnologiya instituti shahrisabz filiali «oziq-ovqat va funksional oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarishda mahalliy xom ashyo resurslaridan foydalanish

“Oziq-ovqat va funksional oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarishda mahalliy xom ashyo resurslaridan 
foydalanish muammolari” ilmiy-amaliy anjumani Shahrisabz-2022 yil 22-23 aprel 
105 
Bu mahsulotlarni yaratish va ishlab chiqarish uchun noan’anaviy ingredientlarni qo‘llash talab 
qilinadi. 
Tajriba sifatida laboratoriya sharoitida non mahsulotlari tarkibini biologik qiymatga ega 
moddalar bilan boyitish maqsadida un massasiga nisbatan 10 % miqdorda kunjut urug‘ining mayin 
maydalangan mag‘zi qo‘shib tajribaviy non namunalari tayyorlandi. Tadqiqot natijalari jadvalda 
keltirilgan.[1] 
1-jadval 
Oddiy va boyitilgan nonning inson organizmi oziqaviy moddalarga bo‘lgan ehtiyojini qondirish 
darajasi 
Oziqaviy
moddalar 
Bir kunlik 
oziqaviy 
ratsionda 
kerakli 
miqdori 
400 g 
oddiy 
nondagi 
oziqaviy 
moddalar 
ning 
miqdori 
Inson 
organizmi 
talabini 
qondirish 
darajasi, 
% 
400 g 
boyitilgan 
nondagi 
oziqaviy 
moddalar 
ning 
miqdori 
Inson 
organizmi 
talabini 
qondirish 
darajasi, 
% 
Oqsillar, g 
100 
30,4 
30,4 
36,3 
36,3 
Yog‘lar, g 
100 
3,6 
3,6 
18,4 
18,4 
Uglevodlar, g 
500 
198,8 
39,0 
198,4 
39,9 
Oziqaviy tolalar, g 
25 
0,8 
3,2 
5,2 
24,0 
Mineral moddalar, mg: 
Na 
5000 
1952,0 
39,0 
1955,0 
39,1 
Ka 
4000 
508,0 
12,7 
545,8 
13,6 
Ca 
900 
104,0 
11,6 
448,0 
61,3 
Mg 
400 
140,0 
35 
304,0 
76,0 
P 
1200 
332,0 
27,7 
551 
45,9 
Fe 
15 
6,4 
42,6 
33,7 
224,7 
Vitaminlar, mg: 
B1 – tiamin 
1,5-2,0 
0,64 
36,5 
1,06 
60,6 
B2 – riboflavin 
2-2,5 
0,32 
14,2 
1,42 
63,1 
PP –niatsin (nikotin kislota) 
15-25 
6,16 
30,1 
7,38 
36,9 
Jadvalda keltirilgan ma’lumotlardan ko‘rinib turibdiki, un massasiga nisbatan 10% kunjut urug‘i 
mag‘zini qo‘shish natijasida tayyorlangan 400 g nonni iste’mol qilganda, oddiy nonga nisbatan inson 
organizmining ehtiyoji oqsillarga 5,9%, yog‘larga – 15,1%, oziqaviy tolalarga – 20,8%, kalsiyga – 
49,7%, magniyga – 41,0%, fosforga – 18,2%, temirga 5 marotaba, B1 – vitaminga - 24,1%, B2 – 
vitaminga – 49,9% va PP –vitaminga – 6,8% ga yuqoriroq darajada qondiradi.[1] 
Bundan tashqari kunjut urug‘i tarkibida bug‘doy uniga nisbatan polito‘yinmagan yog‘ 
kislotalari, fosfatidlar, almashinmaydigan aminokislotalarning ko‘proq miqdorlarda mavjudligini 
alohida qayd qilish lozim. 
Ushbu nonni ist’emol qilinganda inson organizmi ko‘pgina yetishmaydigan biologik moddalar 
bilan ta’minlanadi. Bu esa inson salomatligini saqlashning garovidir desak, xato bo‘lmaydi. 
ADABIYOTLAR 
1.M.G.Vasiyev. Non mahsulotlari texnologiyasi. Toshkent, “Yangi asr”, 2009.-280 b. 
2.Долматов Г.Г. и др. Технология хлебопекарного производства.М: Владос, 2012.-336c.