O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent kimyo-texnologiya instituti shahrisabz filiali «oziq-ovqat va funksional oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarishda mahalliy xom ashyo resurslaridan foydalanish

 
Foydalanilgan adabiyotlar 
8. Мельников Е.М. Технология крупяного производства. Москва, 1991, 234 с. 
9. Егоров Г.А. и др. Техника и технология муки, крупы и комбикормов. – М.: МГАПП, 
1996. -196с. 
10. Влияние гидротермической обработки зерна на повышение помола. 19.05.2003-3 Mb-
http://iserver.kti.ru/konf/materials/Volumel 
11. Панюшкин В.Т. Влияние гидротермической обработки зерна на повышение 
помола.06.05.2004-55 Kb- http: ://public.kubs.ru/artynyan/ thesis.htm  
12. Исматов Н.А. Технология новых мучных продуктов для детского и диетического 
питания. Автор диссюканд.тех.наук. М., 1990, с.25 
13. Adizov R.T., Ergasheva X.B., Boboev S.D., Q`afforov A.X. Don va donmahsulotlari 
tovarshunosligi. Toshkent.: «Ilm Ziyo», 2004 y. 
14. Xaitov R.A., Zuparov R.E., Radjabova V.E., SHukurov Z.Z. Don va don maxsulotlarining 
sifatini baxolash xamda nazorat qilish. T., Universitet, 2000 y. 
 

---

“Oziq-ovqat va funksional oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarishda mahalliy xom ashyo resurslaridan 
foydalanish muammolari” ilmiy-amaliy anjumani Shahrisabz-2022 yil 22-23 aprel 
220 
FUNKSIONAL OZIQA MAHSULOTLARI VA ICHIMLIKLAR TEXNOLOGIYASI 
 
SOYA OQSILINI OZIQ OVQAT SANOATIDA ISHLATILISHI 
 
dots. Eshmatov Fozil Xidirovich., dots. Rejepov Quralbay Jadigerovich., magistr. Ismoilov 
Jasur Azizbek o’g’li 
Toshkent kimyo-texnologiya instituti 
e-mail тел: [phone] 
 
Resurs, iqtisodiy va ekologik jihatlar bo'yicha eng istiqbolli oqsil manba - bu o'simlik kelib 
chiqadigan xom ashyo, tercihen dukkakli, donli, moyli o'simliklarning urug'laridir [28]. 
1-jadval Turli xil mahsulotlarda oqsilning o'rtacha massa ulushi,%:  
Soya 
36,7 
Bug’doy 
11,6–12,7 
Guruch 
7,3 
Kungaboqar 
20,7 
Makkajo’xori 
10,3 
Tuxum 
12 
Pishloq 
25 
Go’sht 
22 
Baliq 
17-20 
Non 
10-13 
O'simliklarning tarkibida oqsil mavjud bo'lgan eng keng tarqalgan va to'liq manbai soya bo'lib, 
u, ularning ozuqaviy xususiyatlari muhim aminokislotalarning tarkibi va hazm bo'lishiga qarab 
belgilanadi.
Jadvalda hayvon oqsillari va soya mahsulotlarining ajralmas aminokislotalari tarkibiga oid 
ma'lumotlar keltirilgan. 
Soya proteini go'sht, baliq, sut va tuxumda mavjud bo'lgan hayvon oqsiliga o'xshaydi 
mahsulotlarining hazm bo'lishi bir xil. Shuning uchun oziq-ovqat sanoatida soyani qayta ishlash 
mahsulotlari: un, kontsentratlar, izolatlar keng qo'llaniladi. Soya oqsillarini joriy etishning maqsadi 
murakkab hazm bo'lmaydigan tarkibiy qismlarning paydo bo'lishini istisno qilish, oqsil 
etishmovchiligini kamaytirish, tayyor mahsulotning foydali xususiyatlarini oshirish, uning ta'mini 
yaxshilash va tannarxni kamaytirish uchun kombinatsiyalangan oziq-ovqat mahsulotidagi hayotiy 
elementlarni muvozanatlashtirishdan iborat. arzon xomashyodan foydalanish.
Soya proteini mahsulotlari an'anaviy va yangi turdagi oziq-ovqat mahsulotlarida foydali va 
tejamkor tarkibiy qism sifatida tan olingan. Soya oqsillari mahsulotlarini qo'llash sohalari oziq-ovqat 
sanoatining ayrim tarmoqlarida shakllangan.
Yog'li urug'lardan olingan oqsilli mahsulotlar qo'shma go'sht mahsulotlarini ishlab chiqarishda 
suyultiruvchi (plomba) sifatida ishlatiladi. Bu oqsil mahsulotlaridan foydalanishning eng sodda va 
tejamkor shakli [4].
Soya oqsili mahsulotlarini go'sht sanoatida ishlatish, ularning suv va yog'ni bog'lash qobiliyati 
yuqori bo'lganligi sababli, go'sht mahsulotlarini ishlab chiqarishda, ayniqsa ularni issiqlik bilan ishlov 
berish jarayonida yo'qotishlarni sezilarli darajada kamaytirishi mumkin. Natijada mahsulot tannarxi 
sezilarli darajada pasayadi va sifati yaxshilanadi [5].
Maydalangan go'sht mahsulotlarida (kolbasa, yog'siz pishirilgan kolbasa), soya kontsentratlari 
va izolatlari, yog'larni emulsiya qilish qobiliyati va stabillashadigan ta'sirga ega bo'lganligi sababli, 
tayyor mahsulotni suvli qiladi, tarkibida oqsil, yog ' kam va ozuqaviy qiymati jihatidan muvozanatli 
bo'ladi.
2-jadval

---