O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent kimyo-texnologiya instituti shahrisabz filiali «oziq-ovqat va funksional oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarishda mahalliy xom ashyo resurslaridan foydalanish

“Oziq-ovqat va funksional oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarishda mahalliy xom ashyo resurslaridan 
foydalanish muammolari” ilmiy-amaliy anjumani Shahrisabz-2022 yil 22-23 aprel 
209 
Mevalar avgust oyining birinchi o’n kunlik sanasidan boshlab meva hosil qilib boshlagan bo’lsa, 
ikkinchi - variantimizda 20 sanasidan boshlab mevalar to’liq chiqqanligi ma`lum bo’ldi.
Qovoqning Ispanskaya 73 navida olib borilgan tadqiqotlarimizda meva elementlarining pishib 
etilishi, bir dona mevaning eni bo’yicha 11,3-12,1 sm ekanligi kuzatilgan bo’lsa, keyingi pishib 
etilishida mevasining kengligi 12,5-13,6 sm aniqlandi. Qovoq mevalar yig’ib-terib olinib, har bir 
variantdagi hosildorlik miqdori o’lchandi. Bundan ma`lum bo’lganidek, 23,6 tup o’simlik bergan 
bo’lsa, o’rtacha bir mevaning nisbiy og’irligi 3,5 kg bo’lganligi aniqlandi. Birinchi variantimizda 
o’rtacha gektariga 31,5 tonna, ikkinchi -variantimizda gektariga 31,3 tonna, uchinchi variantimizda 
30,8 tonnani tashkil qiladi. Amaliyotimizdagi qovoq mevalarining tarkibini tekshirganimizda natriy 
miqdori bo’yicha 400 mg/kg ekanligi ma`lum bo’ldi.
Yig’ib-terib olingan qovoq mevalari har bir variant bo’yicha saqlash o’rniga qum ustiga hamda 
stelajlarga joylashtirildi. Saqlash joyi oddiy bo’lganlikdan oktyabrь oyida harorati o’rtacha 10-13
0
C 
atrofida bo’lganligi qayd qilindi. Qovoq mevalarini omborxonaga qo’yilganiga bir oy bo’lganligini 
hisobga olsak, sifat ko’rsatkishiga ta`sir qilmadi. 
Xulosa. Olib borilgan tadqiqotlarimizda qovoq urug’larini ekish muddati may oyining 1-2 
sanasida ekilganda gullash, mevasining etilishi davri hosil to’plashi yo’qori bo’ldi. Vegetatsiya davri 
o’rtacha variantlar bo’yicha 110-120 kunni tashkil qildi. Saqlash uchun maqbul bo’lgan yig’ib-terib 
olish muddati sentyabrь oyining birinchi o’n kunligi hisoblanadi, maxsus omborxonaga 
joylashtirishda mahsulotga ziyon keltirmaslik talab etiladi. 
Foydalanilgan adabiyotlar 
1. Буриев.Х.Ч. Бахчеводство. – Ташкент, «Ўзбекистон миллий энциклопедияси». – 
2002. 
2. Ибрагимов М.Ю. Тыквенные культуры низовьев р.Амударьи. Автореф.дисс на 
соис.учен.степ.док.сельхоз.наук. – Ташкент, 1994. 
3. Ибрагимов.М.Ю., 
Бекбергенов.К., 
Жоллыбеков.Б.Б., 
Қурбаниязов.М.
Қарақалпақстан шараятында баў-бақша ҳәм палыз өнимлерин жетистириў усыллары (фермер 
ҳәм дийқан хожалықлары ушын қолланба). – Нөкис, «Қарақалпақстан».- 2009. 

---