O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti biznes moliyasi

8% misolida urinib ko„ramiz.

Yil	Pul oqimi, f. st.	Diskontlash koeffitsiyenti	Diskontlangan narx, f. st.
0	(93,0)	1,000	(93,0)
1	7,0	0,926	6,5
2	7,0	0,857	6,0
3	7,0	0,794	5,6
4	7,0	0,735	5,1
5	107,0	0,681	72,9 3,1
Chamasi, kapital qiymati 8% dan yuqori; 9% miso			ida urinib ko‘ramiz
Yil	Pul oqimi, f. st.	Diskontlash koeffitsiyenti	Diskontlangan narx, f. st.
0	(93,0)	1,000	(93,0)
1	7,0	0,917	6,4
2	7,0	0,842	5,9
3	7,0	0,772	5,4
4	7,0	0,708	5,0
5	107,0	0,650	69,6 (0,7)

Shunday qilib, kapital narxi 8,8% ga juda yaqin turibdi.

Ayrim kitobxonlar shunday savol berishlari mumkin: agar dastlabki qarz summasi 100 f. st, to‘lovga summa 100 f. st. ga teng bo‘lgan, kupon bo‘yicha foiz stavkasi esa - 10% ni tashkil etgan bo‘lsa, nima uchun soliqlar chegirmasigacha obligatsiya narxi 10% ni yoki soliqlar to‘lovidan so‘ng 7% ni tashkil qilmaydi?

Shuni yodda tutish kerakki, kapital narxini hisob-kitob qilishda maqsadimiz investitsiya loyihalariga tatbiq qilish uchun diskont stavkasini aniqlashdan iborat.
Oldingi boblarda ko‘rib chiqqanimizdek, taalluqli diskont stavkasi kapitalning muqobil qiymatini o‘z ichiga oladi. Ushbu holatda bu yoxud obligatsiyani qaytarib olish uchun pul to‘lash ko‘rinishida qarz majburiyatlarini uzish qiymati, yoxud xuddi shu manbani kelgusi moliyalash qiymatini anglatadi. Hozirgi vaqtda ushbu miqdor soliqlar to‘lovidan so‘ng 8,8% ni tashkil etadi. Agar kompaniya obligatsiya qiymatini to‘lab qaytarib olishni istasa, u buni kapital bozorida 93 f. st. (nominal qiymati 100 f. st.)ga obligatsiya sotib olish orqali amalga oshirishi mumkin. Bu har yilgi nominal qiymatning 7 foizi miqdorida foizlar to‘lashga yo‘l qo‘ymaslik imkonini beradi va besh yil tugagandan so‘ng kapital qaytarilishiga zarurat qoldirmaydi. Mazkur kompaniya, agar kelgusida ham uzoq muddatli moliyalash uchun kapital jalb qilinishini davom ettirsa, chamasi, keyingi besh yilning har yili oxirida 10%, plyus beshinchi yil oxirida 100 f. st. to‘lanadigan obligatsiya uchun 93 f. st. jalb qilishi mumkin bo‘lardi. Taalluqli ravishda, nima bo‘lganda ham 8,8% - mos stavka.
Shuningdek, nima uchun investorlar har yili foiz daromadi sifatida 10 f. st. (10% li daromad) keltiradigan obligatsiya uchun 100 f. st. (nominal qiymati)ni to‘lashga tayyor bo‘lganliklarini so‘rashimiz mumkin. Farq foiz stavkalari umumiy o‘sishi hisobiga va/yoki kapital bozorida kompaniya tomonidan foizlar yoki asosiy qarz summasi to‘lovi bo‘yicha majburiyatlar bajarilmasligi xavfini qabul qilish o‘zgarganligi hisobiga yuzaga kelishi mumkin. Shunday qilib, muayyan kompaniya kapitali qiymati har doim ham o‘zgarmas bo‘lishi shart emas. Bozor samaradorligi sharoitlarida kapitalning har qanday tarkibiy qismi qiymati kelgusida ushbu tarkibiy qism qiymatining eng yaxshi bozor narxi hisoblanadi.
Ba‘zan kompaniyalar muddatsiz obligatsiyalar chiqaradi. Bu nazariy jihatdan foizlar doimiy to‘lanadigan, qiymatini to‘lab qaytarib olish sanasiga ega bo‘lmagan obligatsiyalardan iborat.
Ular qiymatining hisob-kitobi, garchi u soddaroq bo‘lsada, qiymati to‘lanib qaytarib olinadigan obligatsiyalar uchun hisob-kitob bilan bir xil.
Barcha Cn miqdorlari bir xil bo‘lgan, n esa cheksizlikka intilgan holatda, quyidagi hosil bo‘ladi:


Plo =S
n—1

Cn (1 — 7) (1 + kL ) n ,
bunda, T - korporatsiya daromad solig‘i stavkasi.

Bu quyidagicha yozilishi mumkin:
_к Cn (1 — T)
^L Plo
Shunday qilib, yuqorida keltirilgan misolda, asosiy qarz summasi to‘lanishi shart bo‘lmagan, har yilgi 10 f. st. miqdoridagi foizlar to‘lovi esa cheksiz davom etgan taqdirda: k_L = ¹⁰⁽¹ 0^,30) ₌ 7,5%.