O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti sh. Abdullaeva, M. Yuldashev

oshib, 14 704 mlrd. so‘mni tashkil etdi. SHundan, milliy valyutadagi 
omonatlar 38.2% ga o‘sib, ularning jami omonatlardagi ulushi 53% dan 61% 
gacha ko‘tarildi. 

---

206 
- rasm. Aholi omonotlari dinamikasi va uning valyuta tarkibi
69
 
SHu bilan birga, xorijiy valyutadagi omonatlar qoldig‘i 2% ga oshgan bo‘lsada, 
ularning jami omonatlardagi ulushi 47% dan 39% gacha kamaydi. 
Omonatchilarga bank muassasalariga qo‘yilgan omonatlarni o‘z vaqtida 
qaytarilishini ta’minlash, aholining bank tizimlariga ishonchini yanada ortishida 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2005 yil 5 avgustdagi «Bankdagi depozit 
hisobvaraqlardan 
naqd 
pul 
to‘lovlarini uzluksiz ta’minlash kafolatlari 
to‘g‘risida»gi qarori muhim ahamiyatga ega bo‘ldi. 
2-§. Omonat saqlash va uning xuquqiy asoslari. Omonat shartnomasi hamda 
uning mazmuni. 
O‘zbekiston Respublikasining «Banklar va bank faoliyati go‘g‘risida»gi 
qonunida omonatlarni jalb etish, qreditlarning qaytarilishi, foizliligi va muddatliligi 
sharti bilan o‘z mablag‘lari va jalb etilgan mablag‘lar hisobidan kreditlar berish 
banklar tomonidan amalga oshiriladigan bank operatsiyalarning asosiy turlaridan 
hisoblanadn. Har ikkala operatsiya ham mamlakatdagi pul mablag‘lari bilan 
bog‘liq iqtisodiy jarayonlarni boshqarish, pul resurslaridan ayrim fuqarolar, ho‘jalik 
yurituvchi sub’ektlar hamda davlat va jamiyat manfaatlarida oqilona, eng ko‘p 
foyda berishni mo‘ljallagan holda foydalanish maqsadlariga xizmat qiladi. 
Vaqtincha bo‘sh turgan pul mablag‘larini yirik investnsiya loyihalarini ro‘yobga 
chiqarilishiga 
yo‘naltirish yo‘li bilan mamlakat iqtisodiy taraqqiyotiga 
ko‘maklashishga xizmat qiladi. Ushbu bank operatsiyalari pul mablag‘larini 
jamlashga va maqsadga muvofiq taqsimlashga qaratilgan yagona nqtisodiy 
jarayonning bosqichlari sifatida baholanishi mumkin. 
Amaldagi umumfuqarolik va bank qonunchiligi ushbu iqgisodiy jarayon 
ishtirokchilari bo‘lgan omonat qo‘yuvchi shaxslar, bank-kredit muassasalari hamda 
bank krediti iste’molchilari bo‘lmish jismoniy va yuridik shaxslar hukuqlarya, 
qonuniy manfaatlarini qo‘riqlash, bu huquqlar buzilgan taqdirda esa ularni qayta 
69
Finance.uz. rasmiy sayti malumotlari. 

---

207 
tiklashga qaratilgan aniq vositalarni ko‘zda tutadi, kafolatlarni belgilab qo‘yadi. 
Bunday huquqiy vositalarning eng asosiylaridan biri, bu bank omonati va bank krediti 
shartnomalari bo‘lib, ular himoyalash vositalari bo‘lishdan tashqari omonat va 
kreditga oid munosabatlarni huquqiy tartibga solish, bu munosabatlar 
ishtirokchilarining o‘zaro huquq va majburiyatlari, avobgarliklarini belgilash
vositasi bo‘lib, ular o‘rtasida ana shu yo‘nalishdagi munosabatlar kengayishini 
tasdiqlovchi rasmiy guvohnoma — hujjat vazifasini ham bajaradi. 
O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksning 759-moddasiga muvofiq