O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti sh. Abdullaeva, M. Yuldashev

Kredit shartnomasi va qarz shartnomasining farqli jihatlari 
Kredit 
shartnomasi 
(Fuqarolik 
kodeksining 744-748-moddalari) 
Qarz 
shartnomasi 
(Fuqarolik 
kodeksining 732-743-moddalari) 
Asosan 
banklar, 
boshqa 
kredit 
tashkilotlari kredit berishi mumkin 
Barcha jismoniy va yuridik shaxslar 
boshqa 
shaxslarga 
qarz 
berishi 
mumkin 
Bankdan kredit sifatida faqat pul 
mablag‘lari beriladi 
Qarz sifatida esa pul mablag‘lari va 
boshqa ashyolar berilishi mumkin 
Doimo yozma shaklda tuzilishi kerak 
Ba’zi hollarda qarz shartnomasi 
og‘zaki shaklda ham tuzilishi mumkin 
Kredit 
shartnomasi 
konsensual 
shartnomadir 
Qarz shartnomasi real shartnomadir, 
ya’ni u pul yoki ashyolar qarz 
oluvchiga topshirilishi bilan tuzilgan 
hisoblanadi 
Kreditor tomonidan qarz oluvchiga, 
hatto shartnoma tuzilgandan keyin 
ham kredit summasi butunlay yoki 
qisman berilmasligi mumkin 
Qarz beruvchi qarz oluvchiga qarz 
summasini berishdan bosh tortishga 
haqli emas, chunki qarz summasi 
berilmagan taqdirda, qarz shartnomasi 
tuzilmagan bo‘lib qoladi 

---

257 
Bank bilan mijoz o‘rtasida kredit shartnomasini tuzishda barcha shartnomalar 
uchun zarur bo‘lgan quyidagi asosiy talablar inobatga olinsa, maqsadga muvofiq 
bo‘lishi mumkin: 
-barcha huquq va manfaatlarni to‘liq himoya qilish imkonini beruvchi, barcha 
holat va vaziyatlar uchun to‘g‘ri keluvchi universal shartnomalar shakli mavjud 
emas. Barcha holat va vaziyatlarni o‘z ichiga qamrab oladigan shartnoma shaklini 
ishlab chiqishning imkoni yo‘q; 
- shartnoma (bizning holatda kredit shartnomasi) individual xarakterga ega 
bo‘lgan rasmiy yuridik hujjatdir;
- aniq kredit shartnomasini tuzishda, kredit olish uchun murojaat qilgan 
mijozlarga alohida (individual tarzda) yondashib, ularning huquqiy maqomi, 
tashkiliy-huquqiy shakli va kreditlanayotgan loyihaning xususiyatiga e’tibor 
berilishi maqsadga muvofiqdir. 
Shartnoma tuzish jarayoniga yuridik va iqtisodiy jihatdan puxta, aniq, talab 
darajasida ijodiy yondashish kerak. 
Kredit shartnomasi tarkibi qonunda belgilanmagan. Kredit shartnomasini tuzishda 
bir qancha talablarni, jumladan, kreditning maqsadi, summasi, muddati, 
ta’minlanganligi, foizlari, kreditni qoplash tartibi va boshqalar aniq ko‘rsatilgan 
bo‘lishi lozim. 
Kredit shartnomasining tarkibi odatda quyidagi qismlardan iborat bo‘ladi: 
• kirish qism - umumiy holat – shartnoma predmeti – kredit berish 
maqsadi, shartlari - hisoblanish shartlari va tarkibi – tomonlarning huquq va 
majburiyatlari – boshqa shartlari – yuridik manzillari, rekvizitlari, tomonlar 
imzolari. 
Har bir kredit shartnomasi shakliga ko‘ra quyidagi to‘rtta asosiy 
tamoyillarga asoslanadi: 
• mustahkam huquqiy asos; 
• shartnoma tuzish erkinligi; 
• tomonlarning o‘zaro manfaatdorligi; 
• shartnoma shartlarining kelishilganligi. 

---

258 
Kredit shartnomasining huquqiy asosini qonunlar, bank faoliyatiga oid 
boshqa yuridik va me’yoriy hujjatlar tashkil etadi.
Kredit shartnomasini tuzish erkinligi mijozni ssuda olmoqchi bo‘lgan bankni 
tanlash erkinligida va bankning shu mijozga kredit berish masalasini yechish 
erkinligida o‘z aksini topadi. Ikkala tomon shartnomaviy munosabatlarga o‘z 
xohishlariga ko‘ra kiradilar. Tomonlarning bir-biridan o‘zaro manfaatdorligi kredit 
shartnomasi shartlarini kelishish imkoniyatini bildiradi. Har bir tomon ham o‘z 
manfaatlarini qondiruvchi optimal variantni topishga harakat qiladi. 
Kredit shartnomasi tarkibini shakllantirishda, muhim va yordamchi 
shartlarning bor ekanligiga ahamiyat berish kerak. Muhim shartlar deganda, biz 
kredit shartnomasini tuzish imkoniyatini aniqlovchi shartlarni tushunamiz. Ularga 
tomonlarning nomi, shartnoma muddati, predmeti va summasi, ssudani berish va 
qaytarish tartibi, ssudadan foydalanish bahosining darajasi, kredit qaytarilishinng 
ta’minlanganligi, tomonlarning javobgarligi kiradi. 
Qo‘shimcha shartlar kredit qaytarilishini ta’minlashga, qo‘shimcha garovni 
yaratishga qaratilgan bo‘ladi. Ular aniq bir qarzdorlar uchun qo‘llaniladi va 
quyidagilarni o‘z ichiga oladi: 
• qarzdorning aniq bir kreditga layoqatlilik darajasiga erishish 
majburiyati; 
• hisob va hisobotning zaruriy holati; 
• garovga qo‘yilgan mulkning saqlanganligi; 
• bank nazorat qoidalariga rioya qilishlik; 
• bank ruxsatisiz korxonani qayta tashkil etishning ta’qiqlanganligi v.b. 
Yuqorida ko‘rsatib o‘tilganlarni hisobga olgan holda, kredit 
shartnomasining umumiy sxemasi quyidagi ko‘rinishda bo‘lishi mumkin: 
• shartnoma maqsadi; 
• bank huquqlari; 
• qarz oluvchining huquqlari; 
• bank majburiyatlari; 
• qarz oluvchining majburiyatlari; 

---

259 
• shartnomaning amal qilish muddati; 
• boshqa shartlar; 
• tomonlarning yuridik manzili va imzolari. 
Shartnoma boshlanishida ishtirokchilarning yuridik shaxs sifatidagi 
rekvizitlari: qarz oluvchi uchun – nomi, hisob-kitob varag‘i raqami; bank uchun 
esa uning nomlanishi, ular tomonidan ish ko‘ruvchi shaxslar mansabi, ismi, 
familiyasi, otasining ismi ko‘rsatiladi. Bu bo‘limda, shuningdek, mijozning 
huquqiy shaklini: u alohida korxonami yoki tashkilotmi (shirkat, korporatsiya) 
ko‘rsatishi kerak. 
- “Shartnoma maqsadi” bo‘limi kredit bitimi obyektining sifat va 
miqdor tavsifini aks ettiradi. 
Kredit bitimi obyektining sifat tavsifi ssudaning maqsadli yo‘naltirilganligini 
ko‘rsatadi. Shularga ko‘ra kredit turi quyidagicha tavsiflanadi: 
Maqsadiga ko‘ra kredit: 
- kundalik ishlab chiqarish talablarini;
- savdo-vositachilik ehtiyojlarini; 
- investitsiya ehtiyojlarini; 
- iste’mol ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan bo‘ladi.
Iqtisodiy tarkibiga ko‘ra kredit: 
- to‘lovga mablag‘ yetishmasligi; 
- tovar-moddiy boyliklarini shakllantirish; 
- qimmatli qog‘ozlarni sotib olish; 
- ishlab chiqarish xarajatlari; 
- ko‘chmas mulk sotib olish va boshqalar uchun berilgan kreditlar. 
Obyekt umumlashuviga ko‘ra kredit: 
- yiriklashgan; 
- jamlangan (yig‘ma); 
- alohida ehtiyojga mo‘ljallangan bo‘lishi mumkin. 
Shartnoma maqsadi bo‘limida kredit bitimi obyekti, shuningdek, kredit 
summasi ko‘rsatiladi. U kreditlashning miqdoriy chegarasini xarakterlaydi. Kredit 

---

260 
agarda kredit liniyasi ochish tartibida berilayotgan bo‘lsa, uning darajasi oylarga 
bo‘lingan holda ko‘rsatiladi. 
Ikkinchi bo‘lim ssudani berish va qaytarish tartibi va u bo‘yicha bank 
huquqlarini o‘z ichiga oladi. Yiriklashgan yoki jamlangan obyektni kreditlash 
sistematik tarzda amalga oshiriladi va shuning uchun kredit berish ayni to‘lovlar 
amalga oshirilayotgan paytda hisob-kitob varag‘idan o‘tmagan holda bajariladi. 
Kreditni qaytarish ham xuddi shunday sistematik tarzda hisob-kitob varag‘idan 
tomonlarni kelishilgan muddatlarida amalga oshiriladi. Kredit shartnomasida 
bankning quyidagi huquqlari belgilanadi:
- qarz oluvchidan kreditni ishlatishini nazorat qilish uchun ahamiyatga ega 
bo‘lgan buxgalteriya va statistika hisobotlarini olish; 
-berilgan kreditlar uchun foizlar olish; 
-shartnoma shartlariga amal qilinmagan hollarda shartnomani bekor qilib, 
kredit berishni qisman yoki to‘liq to‘xtatish va berilgan kreditlarning muddatidan 
oldin foizlari bilan undirib olish; 
-qayta moliyalash foizi o‘zgargan holda kredit uchun foizlarni o‘zgartirish; 
-shartnoma muddatini uzaytirish sabablarini tasdiqlovchi hujjatlarni talab 
qilish; 
-shartnomada ko‘rsatilgan boshqa huquqlar; 
- kredit bo‘yicha qarzdorlik jadval bo‘yicha muddati o‘tgan qarzdorlikka 
o‘tkazilgandan so‘ng mijozning hisob raqamiga pul mablag‘i bo‘lganda va kelib 
tushgan holatda kreditning asosiy summasini qaytarish maqsadida mijozning 
roziligisiz 
uning 
hisob 
raqamidan 
chegirib
olish hisoblanadi. Bu holda bank qarz oluvchiga hisob raqamidagi mablag‘lar 
kredit bo‘yicha qarzni qondirishga qaratilishi to‘g‘risida yozma xabar beradi. Qarz 
oluvchining hisob raqamida mablag‘i bo‘lganda va mablag‘ kelib tushgan holda 
bank tomonidan kredit bo‘yicha qarzdorlik mijozning roziligisiz memorial order 
bilan chegirib olinishi amalga oshiriladi; 

---

261 
- qarzdorning pul mablag‘lari yetishmagan taqdirda kredit bo‘yicha qarzlarni 
qarzdorning roziligiga ko‘ra, uning likvidli mol-mulki hisobidan yoki xo‘jalik sudi 
orqali qarzdorning mol-mulkiga qaratish yo‘li bilan undirishdan iborat. 
Qarz oluvchi to‘lovga qobiliyatsiz deb belgilanganda, biznes-rejada 
ko‘rsatilgan pul oqimlari tushumi muddatida ta’minlamay bank oldida 
qarzdorliklarni yuzaga keltirganda, u tomonidan kreditning ta’minlanishi bo‘yicha 
majburiyatlari bajarilmaganda, kreditning asosiy qarzi yoki unga tegishli foiz 
to‘lovlar ushbu shartnomada ko‘rsatilgan muddatlarda to‘lanmaganda, qarz oluvchi 
tomonidan kreditning ishlatilishi majburiyatlari buzilganda, qarz oluvchi 
tomonidan hisobotlar muntazam taqdim etilmaganda yoki ular aniq bo‘lmaganda, 
bank xodimlariga birlamchi hisobotlar va buxgalterlik hujjatlarini o‘rganishga 
ruxsat berilmaganda, kafil tashkilotning moliyaviy holati yomonlashganda, 
tashkilotning tugatilishi yoki bankrot bo‘lishi holati kelib qolganda, garovga 
olingan mulk saqlash holati talabga javob bermagan hollarda bank quyidagi 
huquqlarga ega: 
- ushbu kredit shartnomasida qayd etilgan kreditni qarz oluvchiga to‘liq yoki 
qisman berishni rad etishi; 
- berilgan kredit va u bo‘yicha foiz to‘lovlarini muddatidan oldin undirish, 
shu jumladan, ushbu shartnomada belgilangan kredit ta’minoti hisobidan undirish; 
- ta’minot turini boshqa likvid turiga almashtirilishini talab qilishi mumkin. 
Alohida obyektlarni kreditlash esa o‘zgacha mexanizmga ega bo‘lib, u kredit 
shartnomasida belgilangan bo‘lishi kerak. Masalan, kreditni berish va qaytarish 
to‘liq summada yoki qismlarga bo‘lib bajarilishi mumkin. Muvofiq tarzda kredit 
berish va qaytarishning summa va muddatlari ko‘rsatilishi kerak. Ssudani berish 
mablag‘lari to‘g‘ridan-to‘g‘ri to‘lovlarni bajarishga yo‘naltirish yo‘li bilan, 
shuningdek, mablag‘larni hisob-kitob qilish varag‘iga o‘tkazish yo‘li bilan ham 
amalga oshrilishi mumkin. Keyingi holatda ssudaning maqsadli yo‘naltirilganligini 
ta’minlovchi mexanizm bo‘lishi kerak. U o‘z ichiga: a) mijozning ssudaning 
maqsadli yo‘naltirilganliliga rioya etish majburiyati; b) berilgan mablag‘larning 

---

262 
maqsadli ishlatilishi ustidan bank nazorati shaklini oladi. Kredit shartnomasining 
3-bo‘limida qarz oluvchining huquqlari ko‘rsatiladi. 
Mijoz quyidagi huquqlarga ega: 
- kredit shartnomasida nazarda tutilgan miqdorda va muddatda kreditni olish; 
- shartnomaga asosan yoki kreditor qarshi bo‘lmasa, kreditni muddatidan 
oldin qaytarish; 
- shartnomaga amal qilinmasa kredit shartnomasini bekor qilish; 
- kredit shartnomasi muddatini uzaytirish va qayta moliyalash stavkasiga 
asosan kredit foizini o‘zgartirishni talab qilish; 
- kredit shartnomasida ko‘rsatilgan boshqa huquqlar. 
Kredit shartnomasining 4-bo‘limida bankning majburiyatlari aks etadi. Bank 
majburiyatlarida mijozga ssuda varag‘ini ochish, ssudalarni kerakli summa, 
ko‘rinish va aniq muddatlarda berishni kiritish mumkin. 
Bank majburiyatlariga quyidagilar kiradi: 
- o‘z vaqtida kreditni berish va pul hisob hujjatlari bo‘yicha to‘lovlarni 
amalga oshirish; 
- kredit shartnomasiga binoan kreditlarga foiz hisoblash; 
- kreditni va unga foizlarni muddatidan oldin undirish hollarida qarzdorga 
ma’lumot berish;
- normativ hujjatlarning o‘zgarishi to‘g‘risida mijozni xabardor qilib turish; 
- shartnomada ko‘rsatilgan boshqa majburiyatlar. 
Bu majburiyatlarni bajarmaganda, bank mijozga jarima to‘lashi ko‘zda 
tutilgan bo‘ladi (odatda, har bir kechiktirilgan kun uchun 0,01 foiz miqdorida). 
Shuningdek, bank kredit berishni to‘liq yoki qisman to‘xtatib qo‘yish huquqiga 
egadir. Agar qarz oluvchi uni qaytara olmasligi to‘g‘risida ma’lumotlar bo‘lsa, 
berilgan kredit bank tomonidan muddatidan ilgari undirilishining sabablari 
to‘g‘risida qarz oluvchiga yozma xabar beradi. Qarz oluvchining hisobvarag‘iga 
mablag‘ kelib tushgan sana inobatga olingan holda berilgan kreditlar bo‘yicha 
kunlik foiz to‘lovlari hisoblanadi. 

---

263 
O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan xo‘jalik yurituvchi 
subyektlarni kreditlash bo‘yicha kiritiladigan o‘zgarishlar bo‘yicha qarz oluvchiga 
xabar berish v.b. 
5-bo‘lim mijozning majburiyatlariga bag‘ishlanib, bu bo‘limda quyidagi 
mijozlar kredit va foizlarining o‘z vaqtidaligi to‘liq ko‘rsatilgan, qaytarilishiga 
yo‘naltirilgan kreditlarning maqsadsiz ishlatilishi aniqlangan hollarda, maqsadsiz 
ishlatilgan summaning 25 foizi miqdorida jarima to‘lash va ushbu shartnomaning 
1-bandida ko‘rsatilgan kredit summasining to‘liq qaytarilishini; 
qarz oluvchi korxona rahbari investitsiya loyihalarini (biznes-reja) texnik-
iqtisodiy asoslanganligi, axborotning o‘z vaqtida taqdim etilishi va ishonchliligi, 
loyihalarning texnik-iqtisodiy asoslash parametrlarini va biznes-rejalarni amalga 
oshirilishi uchun qonun hujjatlariga muvofiq javob berishi, biznes-reja bo‘yicha 
ko‘zda tutilgan pul oqimlarini grafik bo‘yicha tushishini ta’minlashi; 
bankka garovga berilayotgan ko‘chmas mulk va moddiy boyliklar sug‘urta 
idoralarida sug‘urtalangan va kredit shartnomasi yuridik kuchga ega bo‘lishi uchun 
harakatdagi O‘zbekiston Respublikasi qonunlariga asosan notarial idoralarda 
tasdiqlangan va davlat ro‘yxatidan o‘tgan bo‘lishi shart. 
Bankka garovga berilayotgan ko‘chmas mulk va moddiy boyliklarning 
yaxlitligini saqlash yuzasidan to‘liq moddiy javobgar bo‘lishi (kredit va unga 
hisoblangan foiz to‘lovlar to‘liq to‘langunga qadar), ularni sotib yubormasligi va 
boshqa uchinchi shaxsga bermasligi shart. Kafolatchi tashkilotning moliyaviy 
holati yomonlashganda, tugatilishi yoki bankrotlik holatiga kelib qolish holatlari 
ro‘y berganda, kredit ta’minotiga berilgan mulk holati yomonlashganda, bank 
talabiga binoan olingan kredit va foizlarni muddatidan oldin uzish yoki ta’minotini 
boshqa likvid ta’minotga almashtirish ko‘zda tutilishi mumkin. 
Kredit uchun foiz to‘lovlar har oyning 20 sanasigacha to‘lanadi. 
Qarz oluvchi bankka quyidagilarni taqdim etadi: 
- qarzlarning yuzaga kelish sanalari ko‘rsatilgan debitor va kreditor 
qarzdorligi bo‘yicha yoyilmasi ilova qilingan yillik va chorak balanslari; 

---

264 
- muddati o‘tgan qarzlar bo‘yicha solishtirma dalolatnomalar va bank nazorat 
funksiyasi uchun zarur bo‘lgan boshqa hujjatlar. 
Birlamchi hisobotlar va buxgalterlik hujjatlariga ruxsat berilishi va bank 
talabiga ko‘ra qarz oluvchi tegishli hujjatlardan zarurlarining nusxasi taqdim 
etilishi. Kreditning maqsadli ishlatilishi yuzasidan bank xodimlari tomonidan 
tekshiruv o‘tkazilishiga ruxsat berilishi, shuningdek, kreditning ishlatilishini joyiga 
chiqib tekshirish uchun ruxsat berilishidir. Ushbu kredit shartnomasi bilan huquqiy 
jihatdan bog‘liq bo‘lgan tovar-moddiy boyliklarining saqlanishi holati bo‘yicha 
bank xodimlari tomonidan tekshiruv o‘tkazishga ruxsat berilishi, agar kredit 
sug‘urtalangan bo‘lsa, har yil uchun sug‘urta to‘lovlarining o‘z vaqtida to‘lab 
borilishi, har yil uchun alohida kafil tashkilot moliyaviy holati to‘g‘risida yozma 
ma’lumot taqdim etish kabilar bo‘lishi lozim. 
Shuning uchun mijozning majburiyatlari to‘g‘ridan-to‘g‘ri kreditning 
tamoyillari, qoidalari va shartlariga amal qilishga bog‘liqdir. Mijoz 
majburiyatlariga quyidagilar kiradi: 
- kreditdan belgilangan maqsadlarda foydalanishni ta’minlash; 
- o‘z vaqtida foizlarni to‘lash va kreditni qaytarish; 
- to‘lovga layoqatliligi to‘g‘risida bankka ma’lumot berib turish; 
- kreditni ta’minlash; 
- berilgan kredit bo‘yicha hal qilinishi lozim bo‘lgan masalalarni yechish 
uchun birlamchi buxgalteriya hisobotlari va hujjatlarini kerakli paytda kredit 
bo‘limiga taqdim etish; 
- 3-shaxsdan kredit olish to‘g‘risida bankni xabardor qilish; 
- korxonaning tashkiliy-huquqiy shakli o‘zgarishi hollarida bankni xabardor 
qilish; 
- likvidatsiya paytida zudlik bilan kreditni (foizlari bilan) qaytarish; 
- shartnomaga binoan boshqa majburiyatlar. 
Kredit shartnomasining 5-bo‘limida kredit qaytarilishini ta’minlovchi aniq 
usullari ko‘rsatiladi. Ular quyidagicha bo‘lishi mumkin: 
a) garovga qo‘yilgan tovar-moddiy boyliklar; 

---

265 
b) bank yoki sug‘urta tashkilotining kafolati; 
d) uchinchi shaxsning kafilligi; 
e) sug‘urta polisi. 
Yuqorida keltirilgan kredit qaytarilishining kafolatini ta’minlovchi usullar 
kreditning barcha turlarida, qarz oluvchining kreditga layoqatlilik darajasini 
hisobga olgan holda ishlatiladi. Ular mijozga ishonch yetarli bo‘lmaganda, ssudani 
pul tushumlari hisobiga qaytarishning yuqori riski mavjud bo‘lganida qo‘llaniladi. 
5-bo‘limda kreditdan foydalanganlik uchun bankka to‘lanadigan foizlar 
darajasi aks etadi. Bu bo‘limda quyidagi hollardagi foiz stavkasini belgilash, qayta 
ko‘rib chiqish maqsadga muvofiqdir: 
a) shartnomada ko‘rsatilgan ssudadan foydalanish muddati davomida; 
b) ssuda prolongatsiya qilinganda; 
d) ssuda to‘lashni kechiktirganda; 
e) mijozning kreditga layoqatliligining yomonlashganida yoki bitimning 
kredit riskini ko‘paytiruvchi boshqa omillarning paydo bo‘lishida. 
Bundan tashqari kredit shartnomasida kreditga foiz hisoblash va uni undirish 
muddatlari ko‘rsatilishi zarur. Inflyatsiya sharoitida kredit shartnomasining yana 
bir punktida boshlang‘ich o‘rnatilgan foiz stavkalarining inflyatsiya o‘sish 
darajalariga bog‘liq holda o‘zgartirish tartibi berilgan bo‘ladi. Foiz stavkasini qayta 
ko‘rib chiqishga asos bo‘lib, O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining qayta 
moliyalashtirish stavkasining o‘zgarishi sabab bo‘ladi. Ba’zi hollarda kredit 
shartnomasida tomonlarning javobgarligi 6-bo‘limda tomonlar olgan majburiyatlar 
qisman yoki to‘liq bajarilmaganda, O‘zbekiston Respublikasi qonunlari oldida 
javobgar ekanligi haqida sanksiyalar berilgan bo‘ladi. “Shartnomaning 
qo‘shimcha shartlariˮ degan bo‘limda oldingi bo‘limlarda ko‘rsatilmagan boshqa 
shartlar belgilanadi. Ularga agar mijoz bu bankda hisob-kitob varag‘iga ega 
bo‘lmasa, summa va muddati ko‘rsatilgan majburiy muddatli depozit ochish; 
kreditlash yoki kredit liniyasi limitining boshlang‘ich o‘rnatilgan summasini 
o‘zgartirish tartibi; kredit shartnomasiga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish 
tartibini kiritish mumkin. 

---

266 
“Kelishmovchiliklarni hal qilishˮ bo‘limida quyidagilarni ko‘rsatish 
maqsadga muvofiq bo‘ladi:
a) tomonlar o‘rtasida shartnoma shartlarini bajarish bilan bog‘liq bo‘lgan 
kelishmovchiliklarni o‘zaro kelishuv yo‘li bilan hal qilish; 
b) o‘zaro kelishuv bilan hal qilish mumkin bo‘lmagan kelishmovchiliklarni 
O‘zbekiston Respublikasi qonunlariga asosan respublika xo‘jalik sudida hal 
qilish. 
O‘zbekiston Respublikasi tijorat banklari kredit shartnomasining yana bir 
bo‘limi shartnomaning amal qilish muddati bo‘lib, unda kredit shartnomasining 
amal qilish muddatini, ya’ni uning boshlanishi va oxirini belgilaydi. 
Shartnomada, shuningdek, tomonlarning yuridik manzili (pochta manzili, 
hisob-kitob yoki vakillik hisoblari, telefon (faks) hamda muhrlar bilan 
tasdiqlangan imzolar aks etadi
72
.