O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti t. I. Bobakulov, U. A. Abdullayev, J. Ya. Isakov
AQSh Federal zaxira tizimi, Yevropa Markaziy bankining tayanch
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
МОН.СИЁСАТ ДАРСЛИК
- Bu sahifa navigatsiya:
- 2.2-§. Monetar siyosatning taktik maqsadlari
|
1-jadval
AQSh Federal zaxira tizimi, Yevropa Markaziy bankining tayanch foiz stavkasining yillik darajasi 28 va AQSh, “yevrohudud”da tijorat banklari qisqa muddatli kreditlarining yillik foiz stavkasi 29 , foizda Nomi Markaziy bankning tayanch stavkasi Tijorat banklarining qisqa muddatli kreditlarining foiz stavkasi Federal zaxira tizimi 1,25 3,9 Yevropa markaziy banki 0,0 2,7 1-jadval ma’lumotlaridan ko‘rinadiki, AQSh FZTning tayanch stavkasi 1,25 foizga teng, EMB esa, umuman nollik stavka qo‘llamoqda. O‘z navbatida, Markaziy banklarning tayanch foiz stavkalarining past ekanligi tijorat banklari tomonidan beriladigan qisqa muddatli kreditlarning foiz stavkalarini past bo‘lishiga sabab bo‘lmoqda. 2.2-§. Monetar siyosatning taktik maqsadlari Hozirgi vaqtda, xalqaro amaliyotda, monetar siyosatning taktik maqsadlari sifatida pul massasining o‘sish sur’ati, milliy valyutaning nominal almashuv kursi, nominal foiz stavkasi va inflyatsiyaning maqsadli ko‘rsatkichidan foydalanilmoqda. Milliy valyutaning nominal almashuv kursidan monetar siyosatning taktik maqsadi sifatida foydalanish holati ko‘proq milliy valyutasining barqarorligini ta’minlashda muammolar mavjud bo‘lgan mamlakatlarda 27 Bureau of Economic Analysis, Eurostat ma’lumotlari. 28 www.imf.org (2017 yilning III-choragi yakuni). 29 www.imf.org (22017 yilning 1 iyul holatiga 28 kuzatiladi. Shu sababli, mazkur mamlakatlarda hukumat va Markaziy bank o‘zaro kelishgan holda, milliy valyutaning devalvatsiya bo‘lishiga yo‘l qo‘ymaslik yoki devalvatsiya sur’atini pasaytirishga qaratilgan siyosatni olib boradilar. Mamlakatda to‘lov balansining joriy operatsiyalar bo‘limi bo‘yicha milliy valyutani xorijiy valyutalarga erkin konvertirlashni joriy etilishi milliy valyutaning nominal almashuv kursidan monetar siyosatning taktik maqsadi sifatida foydalanishni murakkablashtiradi. Buning sababi shundaki, XVF Nizomi VIII-moddasi bo‘yicha majburiyatlar qabul qilingandan so‘ng hukumat joriy valyuta operatsiyalari bo‘yicha cheklovlarni joriy etish huquqiga ega bo‘lmaydi. Germaniyada 1970-yildan e’tiboran muomaladagi pul massasining o‘sish ko‘rsatkichi monetar siyosatning indikatori sifatida qo‘llanila boshladi. Bu esa, o‘z navbatida, milliy valyuta-doyche markaning nominal almashuv kursi barqarorligini XX asrning 90-yillariga qadar barqarorlashtirish imkonini berdi. Bundesbank moliyaviy yil davomida muomaladagi pul massasini oldindan belgilangan o‘sish sur’atlarini ta’minlash choralarini ko‘radi. Xususan, tijorat banklari uchun trattalarni qayta hisobga olish kontingentini belgilashda pul massasining o‘sish sur’ati bo‘yicha belgilangan maqsadli ko‘rsatkich hisobga olinadi. AQShda 1978-yildan boshlab, muomaladagi pul massasining barqaror o‘sish sur’atlarini ta’minlash FZTning zimmasiga yuklangan. Natijada, har bir moliyaviy yil uchun M2 yoki M3 pul agregatining o‘sish sur’ati belgilab olinadi. AQSh Kongressi FZTning faoliyatiga baho berishda pul massasining o‘sish ko‘rsatkichlariga FZT tomonidan qay darajada rioya etilganligini hisobga oladi. Taraqqiy etgan mamlakatlarning, xususan, AQSh va Yaponiya banklarining muomaladagi pul massasining o‘sish sur’atini cheklash borasidagi tajribalari ko‘rsatdiki, ushbu tadbirning qo‘llanishi natijasida makroiqtisodiy o‘sish sur’atlari sekinlashadi. |
