O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti t. I. Bobakulov, U. A. Abdullayev, J. Ya. Isakov
Markaziy bankning bazaviy stavkasini joriy etilganligi va
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
МОН.СИЁСАТ ДАРСЛИК
|
1. Markaziy bankning bazaviy stavkasini joriy etilganligi va muvaffaqiyatli qo‘llanilayotganligi. 2016-yil fevral oyida Qozog‘iston Milliy banki bazaviy foiz stavkasini pul-kredit siyosatining asosiy instrumenti sifatida o‘rnatdi. Bazavoy stavkaning joriy etilganligi moliya bozori ishtirokchilarining jalb qilinadigan resurslarning bahosi xususidagi tasavvurlariga aniqlik kiritishi bilan birga, Markaziy bank foiz siyosatining shaffoflik (oshkoralik) darajasini oshirishga xizmat qiladi. Qozog‘iston Milliy banki tomonidan bazaviy stavkani o‘rnatishda inflyatsiya riski va moliyaviy barqarorlikni saqlash bilan bog‘liq bo‘lgan risklar hisobga olindi va shuning natijasida bazaviy stavkaning yillik darajasi 17% qilib belgilandi. Bazaviy stavkaning bu qadar yuqori belgilanishi qayd etilgan risklarning yuqori bo‘lganligi bilan izohlanadi va ushbu yuqori stavka milliy valyuta-tengening nominal almashuv kursining barqarorligini ta’minlash imkonini berdi. Shunisi ahamiyatliki, Qozog‘iston Milliy bankining bazaviy stavkasini mamlakat moliya bozoridagi holatning o‘zgarishi hamda inflyatsion va devalvatsion kutishlardan kelib chiqqan holda, moslashuvchanligi ta’minlangan. 2016-yilning fevralidan dekabriga qadar bo‘lgan davrda Milliy bankning bazaviy stavkasi 4 marta pasaytirildi: * may oyida – 15 foizgacha; * iyul oyida – 13 foizgacha; 151 * oktyabr oyida – 12,5 foizgacha; * noyabr oyida – 12,0 foizgacha. 2. Inflyatsion targetlash rejimining qo‘llanilayotganligi. Inflyatsion targetlash pul-kredit siyosatini ekonometrik tahlil qilish va prognozlash tizimiga asoslangan holda amalga oshirilmoqda va bazaviy stavkani o‘zgartirish to‘g‘risidagi qarorni qabul qilishda muhim rol o‘ynamoqda. Qozog‘istonda inflyatsiyaning maqsadli ko‘rsatkichi o‘rta muddatli davrga mo‘ljallanganligi sababli, ekonometrik tahlil choraklik davrdagi ma’lumotlar tahlili asosida amalga oshirilmoqda. Shuningdek, prognozning aniqlik darajasini oshirish uchun aholi o‘rtasida, inflyatsion va devalvatsion kutishlarni baholash maqsadida, so‘rovlar o‘tkazilmoqda. Hozirgi davrda, Qozog‘istonda inflyatsion targetlash rejimi qo‘llanilayotganligi sababli milliy valyutaning almashuv kursi bo‘yicha maqsadi ko‘rsatkichlar belgilanmagan. Milliy valyuta-tenge erkin suzish rejimiga ega. Xalqaro valyuta fondi ekspertlarining fikriga ko‘ra, inflyatsiyaning maqsadli ko‘rsatkichidan pul-kredit siyosatining indikatori sifatida foydalanish uchun ish haqining o‘sishi, aholi bandligi darajasi va almashuv kursi bo‘yicha maqsadli ko‘rsatkichlar belgilanmasligi lozim. Buning sababi shundaki, milliy valyutaning xorijiy valyutaga nisbatan kursining belgilanishi Markaziy bankni, o‘zining pul-kredit siyosatini, ana shu ko‘rsatkichni bajarish uchun moslashtirishga majbur qiladi. Bu esa, o‘z navbatida, Markaziy bankka inflyatsiyaning maqsadli ko‘rsatkichini ta’minlash uchun monetar instrumentlardan erkin va to‘liq foydalanish imkonini bermaydi. Natijada, pul-kredit siyosatining taktik maqsadlarining mazmunida ikki yoqlamalik, qarama-qarshilik yuzaga keladi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 13-sentyabrdagi PQ-3272- sonli “Pul-kredit siyosatini yanada takomillashtirishga doir chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qarorida respublikamizda inflyatsion targetlashni 2018-yildan boshlab bosqichma-bosqich joriy qilish vazifasi qo‘yilgan. Shu sababli, Qozog‘istonning inflyatsion targetlash 152 borasidagi tajribasini o‘rganish va undan foydalanish imkoniyatlariga baho berish O‘zbekiston uchun muhim amaliy ahamiyat kasb etadi. Download 5.01 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|