O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi Toshkent arxitektura-qurilish instituti

5. 1-jadval 
Konstruktsiya va zichlash usuli 
Bikirlik, s 
Harakat-
chanligi 
QMQ 
konus 
bo’yicha 
QMQ-
standart 
bo’yicha 
Vibromaydoncha 
yoki 
vibromoslama 
bilan 
shaklga 
solinadigan 
hamda 
tez 
qolipdan 
tushiriladigan yig’ma temir beton konstruktsiyalar 
30-10 
120-40 
- 
Vibromaydonchada gorizontal holatda shaklga 
solinadigan bo’shliqli yopuvchi konstruktsiyalar, 
devor panellari,
10-5 
40-20 
1-4 
Tashqi 
yoki 
ichki 
vibratsiya 
usuli 
bilan 
tayyorlangan zich armaturali еlementlar (ustunlar, 
rigellar, plitalar) 
5-3 
20-10 
5-9 
Zarbli vibratsiyali moslamalarda shakl beriladigan 
konstuktsiyalar 
30-20 
120-80 
- 
Kassetada shakl beriladigan konstruktsiyalar 
10-5 
- 
7-17 
TSentrafuga bilan tayyorlangan konstruktsiyalar 
- 
- 
5-10 
Gidropresslangan konstruktsiyalar (quvurlar) 
10-5 
40-20 
- 
Beton qorishmasi qovushqoq va ajralmaydigan bo’lishi uchun kerak 
bo’ladigan sement sarfining minimal miqdori.
5. 2-jadval 
Qorishma 
To’ldiruvchi modda o’lchami mm bo’lgan holatda 
sementning minimal sarfi 
10 
20 
40 
70 
Juda bikir (J>20 c) 
160 
150 
140 
130 
Bikir(J=10-20 s) 
180 
160 
150 
140 
Kam harakatchan (J=5-10 s) 
200 
180 
160 
150 
Harakatchan
(OK=10-16sm) 
220 
200 
180 
160 
Juda harakatchan
(OK=10-16 sm) 
240 
220 
210 
180 
Quyma(OK>16sm) 
250 
230 
200 
190 
Izoh: bikirlik standart viskozometr bo’yicha ko’rsatilgan.
 Sement sarfining minimal bo’lishi beton qorishmasining quyuqligi va 
to’ldiruvchi moddaning o’lchamiga bog’liq bo’ladi. (5. 2-jadval). Beton tarkibini 
aniqlashda, belgilangan mustahkamlik ko’rsatilgan miqdordan kam bo’lsa, hisob 
uchun sementning minimal sarfi olinadi. Beton uchun uchun materiallar 2-bob 
(birinchi qism)da aytilgan tavsiyalarga rioya qilingan holda tanlanadi.

---

75 
S
ementni tejamli ishlatish uchun uning markasi betonning berilgan 
markasidan balandroq bo’lishi talab еtiladi. (5. 3-jadval).
Beton uchun tavsiya еtiladigan sement markasi