O‘zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi

Ildiz orqali oziqlanish. О‘simliklar ildiz orqali tuproqdan juda kо‘p elementlarni (M, R, K, Sa, S, mg, G‘ye. Mp, Si, Zp, A1 va boshqalar) о‘zlashtiradi. Bu elementlar xloroplastlar, pigmentlar, fermentlar, oqsillar, yog‘lar, uglevodlar va boshqalarning tarkibiga kiradi.Shuning uchun ham о‘simliklarning havodan va tuproqdan oziqlanishi uzviy ravishda bir-biri bilan bog‘liq.
Xloroplastlarning tuzilmaviy shakli (ichki membranapar, lamellalar, granalar va pigmentlarninghosil bо‘lishi) faqat meyordagi ildiz orqali oziklanish sharoitida rivojlanadi. Azot va fosfor yetishmagan sharoitda xloroplasglarning tuzilmaviy shakli yemirila boshlaydi. Pigmentlarning sintez jarayoni sekinlashadi va hatto tо‘xtab qoladi. Azot va magniy xlorofillning tarkibiga kiradi. Demak, ular yetmasa, xlorofill hosil bо‘lmaydi va fotosintezga ta’sir etadi.
Temir ham sitoxromlar, ferrodoksin, xlorofillaza va boshqa fermentlarning tarkibiga kiradi. Mis plastotsianin fermentining tarkibiga kiradi. Bu fermentlarning faolligi fotosintez jadalligini tavsiflaydi.
Oziqa tarkibida fosforning yetishmasligi natijasida fotosintezning yoruglikda va qorong‘ilikda bо‘ladigan reakiiyalari buzilishi mumkin. Umuman, fosfor miqdorining yetishmasligi hamda oshiqchasi fotosintez jadalligini pasaytiradi.
О‘simliklarning mineral elementlar bilan ta’minlanish darajasi fotosintezning mahsuldorshigini belgilaydi. Ularni yetarli darajada mineral elementlar bilan ta’minlash yoruglik energiyasini yutish va о‘zlashtirishni, SO₃ miqdoridan samarali foydalanishni oshiradi. Bu esa qishloq xо‘jalik ekinlarida hosildorlikni keskin oshirishni ta’minlaydi.
Kislorod. Barcha о‘simliklarda fotosintez jarayoii aerob sharoitda sodir bо‘ladi va evolyusiya jarayonida о‘simliklar shunga moslashgan. Shuning uchun xam anaerob sharoit va xavo tarkibida kislorodning miqdori 21 foizdan kо‘p bо‘lishi fotosintezga salbiy ta’sir etadi.Yorug‘liqda nafas olish jarayoni kuchli bо‘lgan о‘simliklarda (S_; о‘simliklar) kislorod miqdorining 21 foizlan 3 foizgacha ka-mayishi fotosintezni jadallashtirganligi, yorug‘likda nafas olish jarayoni kuchsiz bо‘lgan о‘simliklarda (S₄ о‘simliklarda) fotosintez о‘zgarmagani aniqlangan.
Atmosferada kislorod konsentratsiyasining 25-30 foizdan ortishi fotosintezni pasaytiradi va yorug‘likda nafas olish jarayonining tenglashishiga sabab bо‘ladi.