O'zbekiston respublikasi profi universitety

faoliyat ham hozirgi zamon psixologiyasining o'rganish predmetini tashkil qiladi.
Odamning psixik jarayonlari, holatlari va xususiyatlari, uning muloqoti va 
faoliyati, odamning yashash tarzi, hayotiy faoliyati deb atalmish, bir-biri bilan 
uzviy bog'liq yaxlit birlikni tashkil qilsada, ular bir-birlaridan farqlanib alohida 
holda tadqiq qilinadi. 
Odamlarning xulqi va psixologiyasini o'rganar ekan, olimlar ularni 
tushuntirish yo'llarini bir tomondan - odamning biologik tabiatidan, ikkinchi 
tomondan - individual tajribasidan, uchinchi tomondan – jamiyatning tuzilishi va 
amal qilishiga asos bo'lgan, qonunlardan qidiradilar. Oxirgi holatda odam psixikasi 
va xulqining, ularning jamiyatda egallagan o'rni, mavjud ijtimoiy tuzum, ta'lim va 

---

33 
tarbiya usullari, shu odamning atrofidagi boshqa odamlar bilan bo'ladigan o'zaro 
munosabatlarida 
shakllanadigan 
konkret 
munosabatlar, 
uning 
jamiyatda 
o'ynaydigan ijtimoiy roli, u bevosita ishtirok etayotgan faoliyat turlari va shu 
kabilarga bog'liq holda tadqiq qilinadi. 
JARAYONLAR
HOLATLAR 
XUSUSIYATLAR 
INDIVIDUAL 
GURUHLI 
ICHKI 
TASHQI 
(psixik) 
(xulqiy) 
2-rasm. Psixologiyada o'rganiladigan hodisalar ifoda etiladigan umumiy 
tushunchalar 
Xulqning individual psixologiyadan tashqari psixologiya o'rganadigan 
hodisalar doirasiga, turli ijtimoiy tashkilotlardagi - katta va kichik guruhlardagi, 
jamoalardagi odamlar o'rtasidagi munosabatlar ham kiradi. 
Yuqorida aytib o'tilganlardan kelib chiqqan holda hozirgi zamon 
psixologiyasi o'rganadigan asosiy hodisalar turlarini 2-rasmda keltiilgan sxema 
ko'rinishida tasavvur qilish mumkin.
2-rasmda psixologiyada o'rganiladigan hodisalar, aniqlanadigan asosiy 
tushunchalar keltirib o'tilgan. Shu tushunchalar yordamida psixologiyada 
o'rganiladigan hodisalarning o'n ikki sinfining nomi shakllanadi. Ular 3-rasmning 
chap qismida keltirib o'tilgan. Rasmning o'ng qismida esa, shu hodisalarni 
xarakterlovchi konkret tushunchalardan misollar keltirilgan. 
3- rasm.