O’zbеkiston rеspublikasi qishloq

АНДИЖОН ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИК ИНСТИТУТИ 

Inson  intellektual  taraqqiyotidagi  tezkorlik,  kutilmaganlik  hodisalari  nafaqat 

moddiy  negiz  xossalari  bilan  izohlanadi,  balki  idrok  maydonining  paydo  bo’lishi, 

«sun’iy»  tizimning  vujudga  kelishi,  fazoviy  aloqalar,  biologik  va  psixologik 

imkoniyatlardan  to’laroq  foydalanish  evaziga  moddiy  asosning  ikkilanuvchi  «tabiiy» 

va «sun’iy» manbalar bosh omil ekanligini ta’kidlab o’tish maqsadga muvofiq. 

Endi  sinaluvchilarning  intellektual  taraqqiyotiga  ta’sir  qiluvchi  ijobiy  va  salbiy 

omillar turkumi to’g’risida ma’lumot berib o’tamiz: 

- 

bilim maskanlarida zamonaviy texnika vositalarning mavjudligi; 

- 

turli  xildagi  to’garak,  sektsiya,  bilim  uylari  faoliyat  ko’rsatishi  va  unda 

zarur sharoitlarning yaratilganligi; 

- 

oila  muhitida  yaratilgan  moddiy  va  ma’naviy  shart  –  sharoitlar  hamda 

shaxslarni ruhan rag’batlantirish yo’lga qo’yilganligi; 

- 

shaxslar  bilan  o’zaro  muloqot  o’rnatishning  uzluksizligi  va  oilada 

shaxslararo iliq psixologik muhitning hukm surishi; 

- 

turli televizon bahslar, zukkolik, ijodkorlik, tezkorlik bo’yicha musobaqalar 

uyushtirilishi va ularda qatnashish imkoniyati yaratilganligi; 

- 

ortiqcha  axborotlar  va  xabarlar  ko’lamini  kamaytirish  (masalan,  avtomat 

o’yinlar, videolar); 

- 

zararli odatlar va qiliqlar bilan shug’ullanmaslik muammosining qo’yilishi, 

uning yechimi (ichish, chekish va boshqalar); 

- 

bolalar va o’quvchilarni ro’zg’or ishlari bilan band qilib qo’yishlik va oila 

muhitida mehnatning shaxslararo oqilona taqsimlanganligi;  

- 

hozirgi  davrda  ayrim  kasblarning  nufuzi  kamayib  ketayotganligi  tufayli 

o’quvchilar va talabalar o’rtasida o’quv motivlariga kuchli ta’sir o’tkazayotganligi; 

- 

kollej  va  oliy  o’quv  yurtlarida  ta’lim  –  tarbiya  tizimini  yangicha,  yangi 

pedagogik texnologiya asosida tubdan katta qurish zaruriyati mavjudligi, 

- 

o’g’il  va  qizlarda  vatanparvarlik  va  milliy  iftixor  tuyg’ulari  barqarorligini 

ta’minlash va ularni shakllantirishning eng qulay yo’llarini izlab topish, loqaydlikning 

oldini olish, 

- 

o’quvchilar  va  talabalar  o’rtasida  borliqqa,  jamiyatga,  shaxslararo 

munosabatga,  isrofgarchilikka,  fidoyilikka  nisbatan  qarashlarni  keskin  o’zgartirish 

masalalari vujudga kelmoqda. 

Bizningcha, yuqorida ba’zi bir qusurli holatlarning oldini olish uchun intellektual 

testlar mohiyatiga milliy va umumbashariy fazilatlar to’g’risidagi g’oyalarni singdirish 

yuqori natijalar beradi. 

2.3. Biografiya (tarjimai hol) metodi 

  Inson  psixikasini-ruhiyatini    tadqiq  qilish  uchun  uning  hayoti,  faoliyati, 

ijodiyoti  to’g’risidagi  og’zaki  va  yozma  ma’lumotlar  odamlarning  tarjimai  holi, 

kundaliklari, xatlari, esdaliklari muhim ahamiyatiga ega. 

SHu  bilan  birga  o’zgalar  tomonidan  to’plangan  tarjimai  holga  aloqador 

materiallar:  esdaliklar,  xatlar,  rasmlar,  tavsiflar,  magnitofon  ovozlari,  fotolavhalar, 

hujjatli filmlar, videokamera tasviri, taqrizlar, tanbehlar ham o’rganilayotgan shaxsni 

to’laroq tasavvur etishga xizmat qiladi. Hatto shifokorning kasallik tarixi hujjati ham 

---