O’zbеkiston rеspublikasi qishloq

АНДИЖОН ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИК ИНСТИТУТИ 

bolaning  tug’ilganidan,  to  boshlang’ich  ma’lumot  olgunicha  bo’lgan  davr  orlig’ida 

salomatlik  darajasi  qanday  bo’lganligi  to’g’risidagi  omillar  bilan  tanishish  imkonini 

beradigan material hisoblanadi. 

Tarjimai  hol  metodi  inson  psixikasini  suhbat  va  tajriba  metodlari  vositasida 

o’rganib  bo’lmaydigan  jihatlarini  ochishda  yordam  beradi.  Mazkur  metod  orqali, 

masalan,  ijodiy  xayol  bilan  bog’liq  jarayonlar:  she’riyat,  musiqa,  nafosat,  tasviriy 

san’at, texnik ijodiyotning nozik turlari va shaxsning ma’naviyat, qadriyat, qobiliyat, 

iqtidor, iste’dod, salohiyat kabi fazilatlari kuzatiladi. Inson ongining namoyon bo’lishi, 

rivojlanishi,  o’ziga  xos  individual  va  ijtimoiy  xususiyatlari,  atoqli  shaxslar  bildirgan 

mulohazalarida,  asarlarida  o’z  ifodasini  topadi.  Allomalar  to’g’risidagi  ma’lumotlar 

zamondoshlari,  izdoshlari,  safdoshlarining  ta’rifu  –  tavsiflari  orqali  avloddan  – 

avlodga  o’tadi.  Xuddi  shu  ijtimoiy  uzluksizlik  natijasida  ajdodlar  bilan  avlodlar 

o’rtasida  vorislik  hodisasi  ijtimoiy  psixologik  voqelik  vujudga  keladi  va  ijtimoiy 

tarixiy taraqqiyotning uyg’unligini ta’minlaydi. 

Anketa metodi. 

Umumiy  psixologiyada  keng  qo’llaniladigan  metodlardan  biri  bo’lib,  unda 

odamlarning  psixologik  xususiyatlari  narsa  va  hodisalarga  nisbatan  munosabatlari 

o’rganiladi.  

Anketa  odatda  3  xil  bo’lib,  birinchi  xilida  anglashilgan  motivlarni  aniqlashga 

mo’ljallangan  savollardan  iborat  bo’ladi,  ikkinchi  xilida  esa  faqat  bittagina  javob 

tanlash  sharti  bilan  har  bir  savolga  bir  nechtadan  tayyor  javoblar  ham  beriladi. 

Uchinchi xil anketa sinaluvchiga havola qilinganda kamida to’rt-besh to’g’ri javoblari 

ballar  yordamida  baholanadi.  Anketa  metodidan  odamlarning  layoqatlarini,  muayyan 

sohaga  qiziqishlari  qobiliyatlarini,  o’ziga,  tengdoshlariga  katta  va  kichiklarga 

munosabatlarini aniqlash maqsadida foydalaniladi. Anketa orqali shaxslarning xarakter 

xislatlari, xulq-atvorlarini tekshirish, sirtdan turib baholash mumkin. 

Tarqatilgan  anketalar  yig’ib  olinib,  elektron  hisoblash  mashinalari  dasturiga 

muvofiqlashtirib  atroflicha  amaliy  xulosalar  chiqariladi.  Anketa  metodi  inson 

psixikasining  ayrim  tomonlarini  o’rganish  uchun  boy  material  to’plash  imkonini 

beradi,  lekin  unda  olinadigan  ma’lumotlar  doimo  xolisona  xususiyatga  ega 

bo’lavermaydi.  Bunga  yo’l  qo’ymaslik  uchun  anketa  ichidagi  nazorat  vazifasini 

bajaruvchi to’g’ri va qarshi savollarni puxta ishlab chiqish kerak.  

Quyida anketa varaqasidan namuna keltirib o’tamiz.  

1.Kursingizda eng yuqori obro’ga ega bo’lgan talaba qaysi? 

2.Sizningcha, kursdoshlaringiz ichidan kim mehr, his-tuyg’uni uyg’ota oladi?  

3.O’qish bilan bog’liq muammolar yuzasidan siz kimga murojaat qilishni xohlar 

edingiz? 

4.SHaxsiy kechinmalaringiz haqida siz kim bilan fikr almashishni istar edingiz?  

5.O’rtoqlaringiz ichidan kimni uyingizga mehmonga astoydil taklif qila olasiz? 

---