O`zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalari vazirligi muhammad al xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti qarshi filliali

4. TCP/IP pog’onasi, 
vazifalari
, qo’llaniladigan asosiy protokollari. 
 
2-rasm.OSI modelining fizik pog`onasi 
 
 
 
Tarmoqlarni rejalashtirish va amalga oshirish uchun ishlatiladigan ikkita 
asosiy model bilan tanishib chiqamiz: OSI va TCP / IP 
Qatlamli modeldan foydalanishning afzalliklari 

---

 
Tarmoq protokollari va operatsiyalarini tavsiflash uchun qatlamli modeldan 
foydalanishning afzalliklari quyidagilar:
 
Protokollarni 
loyihalashda yordam berish
, chunki ma'lum bir qatlamda 
ishlaydigan protokollar o'zlari bajaradigan ma'lumotni va yuqoridagi va 
pastdagi qatlamlarni aniqlaydigan interfeysga ega.
 
Raqobatni rivojlantirish, chunki turli xil sotuvchilarning mahsulotlari 
birgalikda ishlashi mumkin.
 
Bir qatlamdagi texnologiya yoki qobiliyat o'zgarishini yuqoridagi va 
pastdagi boshqa qatlamlarga ta'sir qilishining oldini olish.
 
Tarmoq funktsiyalari va imkoniyatlarini tavsiflash uchun umumiy tilni 
taqdim etish.
5.Tarmoq standartlarini tartibga soluvchi qo’mitalar.
Hozirgi kunda dunyo miqyosida 800 dan ortiq standartlashtirish tashkilotlari 
bo’lib, ular global tarmoqlarni loyihalash, qurish, yangi 
standartlarni ishlab 
chiqish
, tadbiq etish, muammolarni o’rganish, echimlar, va tavsiya ishlab chiqish 
jarayonlarini muvofiqlashtiradi. 
Umuman olganda standartlar
, tavsiyanomalar, 
tartibga soluvchi yo’riqnomani ishlab chiqish doimiy yangilanib boradigan 
jarayon hisoblanadi. Misol uchun, 
yangi protokol
, yangi avlod mobil 
texnologiyasi (3G, 4G, 5G) ishlab chiqilishi, ma’lumot uzatish tezligini oshirilishi, 
axborot xavfsizligini takomillashtirilishi, yangi WiFi texnologiyasini ishlab 
chiqilishi yoki 
telekommunikatsiyada lokal
, shahar yoki global tarmoq uchun 
ishlab chiqilgan har qanday fizik yoki dasturiy maxsulot o’zining standartiga ega 
bo’ladi.
Shuningdek, standartlashtirish tashkilotlari yoki qo’mitalari xalqaro, hududiy va 
milliy ko’rinishlarda bo’ladi. Standartlashtirish tashkilotlotlari haqida qisqacha 
to’xtalib o’tamiz.
Dunyo miqyosida yirik standartlashtirish tashkilotlariga quyidagilar kiradi:
1. ISO – International Organization for Standardization

---

2. ITU – The International Telecommunication Union
 
ITU-R – ITU Radiocommunications Sector.
 
ITU-T – ITU Telecommunications Sector.
 
ITU-D – ITU Telecom Development.
3. IEEE – Institute of Electrical 
and Electronics Engineers 
 
1. IETF – Internet Engineering Task Force
2. ISSN -International Standard Serial Number centre
3.
3GPP – 3rd Generation