O‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi tibbiy ta’limni rivojlantirish markazi

Darsda ko‘riladigan savollar: 

1.   Kislota-asosli titrlash usulining nazariy asoslari: 

2.  Laboratoriya  ishining nazariy asoslari: 

2.1. kimyoviy  reaksiya tenglamasi; 

2.2. indikator tanlash; 

2.3. laboratoriya ishinig bajarish metodikasi; 

2.4. hisoblash  formulalari; 

2.5. analiz natijalaridan xulosa chiqarish; 

3.  Kislota-asosli  titrlash usulining tibbiyotda qo‘llanishi; 

4.  Laboratoriya ishi.       

 

LABORATORIYA ISHI 

 

1.  Me‘da shirasidagi xlorid kislota konsentratsiyasini aniqlash 

Pipetka  bilan 10,00 ml  me‘da shirasi eritmasi o‘lchab olinadi va titrlash uchun 

mo‘ljallangan kolbaga solinadi. Unda 1-2 tomchi metilzarg‘aldog‘i qo‘shib, standartlangan natriy 

tetraborat eritmasi bilan eritma pushti rangdan sariq rangga bir tomchi Na

2

B

4

O

7

 dan kirguncha 

titrlanadi. Titrlash yana 2 marta takrorlanadi va o‘rtacha hajm qiymatidan xlorid kislota 

konsentratsiyasi va titri quyidagi formula bilan hisoblanadi. 

Tajriba natijalarini jadvalda ko‘rsatiladi. 

№ V(Na

2

B

4

O

7

), 

ml 

c(1/2Na

2

B

4

O

7

), 

mol/l 

V(HCl),ml

c(HCl), 

mol/l 

t(HCl) 

g/ml 

Indikator 

1.   10,00 

 

 

 

 

 

Metil 

zarg‘. 

2.   10,00 

 

 

 

 

Metil 

zarg‘. 

3.   10,00 

 

 

 

 

Metil 

zarg‘. 

O‘rtacha qiymati 

f

ekv

 (Na

2

B

4

O

7

) = ½;    f

ekv

 (HCl) =1 

 

Hisoblarni quyidagi tenglamalar bo‘yicha bajariladi: 

c(HCl) , mol/l 

t(HCl), g/ml 

M(HCl) – HCl ning molyar massasi; M(HCl) = 36,5 g/mol.  

Bundan pH = – lg c(H

+

) formuladan pH aniqlanadi. 

---

 

6

Talabalarga berilgan uch xil eritmani shu tarzda analiz qilib, undan tegishli xulosalar 

chiqariladi. 

8,2-8,4% (massa) HCl eritmasi  me‘da shirasi kislotaligi taqchilligida   mikstura holatlarda 

ichishga buyuriladi. Uning miqdoriy analizini natriy tetraboratning standart eritmasi yoki NaOH 

va KOH larning standart eritmalari yordamida aniqlash mumkin. Analiz o‘tkazish usuli 

yuqoridagidek.