O‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi tibbiy ta’limni rivojlantirish markazi

 

LABORATORIYА ISHI 

 

Amaliy qism:  

 Tajriba 1. Berilgan konsentratsiyada eritmalar tayyorlash. 

 

Berilgan konsentratsiyada eritma tayyorlash uch xil usulda olib boriladi: 

I. 

Qattiq moddadan namuna olish usuli. 

II. 

Konsentrlangan eritmalarni suyultirish usuli. 

III.  Fiksanallardan foydalanish usuli.  

       I.Qattiq moddalardan namuna olish usuli bilan buyurilgan konsentratsiyali eritma tayyorlash. 

O‘qituvchidan qaysi tuzdan necha foizli eritma tayyorlash to‘g‘risidagi topshiriqni olgandan 

so‘ng, ishni quyidagi tartibda bajariladi. 

1.  Eritma tayyorlash uchun qancha tuz kerakligini hisoblab  uni 0,01g gacha aniqlik bilan 

tortib olinadi. 

---

 

4

2. Suv massasini uning hajmiga teng deb hisoblab, kerakli suvni o‘lchov 

tsilindrda o‘lchab olinadi va uni tuz solingan stakan yoki kolbaga quyiladi. 

3.Stakandagi tuz to‘liq erib ketguncha eritmaning uchi rezinkali shisha 

tayoqcha bilan aralashtiriladi. Erish jarayonida eritmaning qizishi yoki sovishi 

kuzatilsa, eritmani xona xaroratiga kelguncha kutiladi. 

4. Eritmani quruk o‘lchov tsilindrga quyib, areometr bilan zichligini o‘lchanadi. O‘lchangan 

zichlikka mos keladigan eritmaning foizli konsentratsiyasini jadvaldan topiladi. 

5. Eritma tayyorlashda yo‘l qo‘ygan hatolik quyidagi formula orqali  hisoblanadi: 

 

                      % xato = 

naz

amaliy

naz

W

W

W

100

)

(

⋅

−

     

 

6. Tayyorlangan eritmaning molyar, ekvivalent molyar va molyal 

konsentratsiyalari  xisoblanadi. 

 II. Konsentrlangan  eritmalarni suyultirish usuli bilan  berilgan konsentratsiyali eritma 

tayyorlash. 

Tajriba 2. Konsentratsiyasi 0,1000 mol’/l bo‘lgan sul’fat kislota eritmasini  tayyorlash.  

1.  Menzurkaga berilgan sul’fat kislotasidan quyib, areometr yordamida uning zichligi 

aniqlanadi va ilovada berilgan jadvaldan foydalanib aniqlangan zichlikka to‘g‘ri 

keladigan foizli konsentratsiyasi aniqlaniladi. 

2.  100,00 ml 0,1000 mol/l H

2

SO

4

  eritmasini tayyorlash uchun berilgan kislotadan qancha 

hajm olinishi hisoblanadi. 

      3.  H

2

SO

4 

ni hisoblangan hajmini kichkina menzurkada o‘lchab olinadi va uni yarmigacha 

distillangan suv kuyilgan 100,00 ml li ulchov kolbasiga voronka yordamida asta-sekin 

quyiladi. O‘lchov kolbasidagi aralashma xona haroratigacha sovitilib, ehtiyotlik bilan 

kolbaning belgisigacha yana suv quyiladi. O‘lchov kolbasi mahkam berkitilib, bir necha marta 

aralashtirilgach, tayyor bo‘lgan eritmani laborantga topshiriladi.