O‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi tibbiy ta’limni rivojlantirish markazi

LABORATORIYA ISHI 

«MUHIM MONOSAXARIDLARNI SIFATIY O’RGANISH» 

 

TAJRIBA 1:  D-GLIKOZIDAGI GIDROKSIL GURUHLARI BORLIGINI ANIQLASH. 

Birinchi probirkaga 1 tomchi 1 moddadan, ikkinchisiga 2 moddadan 1 tomchi, 

ularga 6 tomchidan 10% NaOH eritmasidan qo’shamiz. Kuzatilayotgan hodisani 

tushuntiring. Qaysi probirkada D-glyukoza borligini aniqlang. Bu reaksiya bilan D-

glyukozaning qaysi struktura fragmentlari aniqlanadi? Cu(OH)

2

ning glitserin va D-

---

 

42

glyukoza bilan reaksiyasi o’xshashligi nima bilan tushuntiriladi. Xelat hosil bo’lish 

reaksiyasi tenglamasini yozing.      

TAJRIBA 2: SIYDIKDAGI GLYUKOZANI SIFATIY ANIQLASH – TROMMER PROBASI. 

Oldingi tajribada hosil qilingan eritmaga probirkadagi suyuqlik sathi 18-20mm 

bo’lguncha bir necha tomchi suv qo’shing. Probirkadagi eritmaning yuqori qismi esa 

qizdirilmasdan ushlab turiladi. Probirkani yuqori qismida rang o’zgarish sababni 

tushuntiring. Glyukozani Cu(OH)

2 

bilan tenglamasini yozing. Bu reaksiyada 

glyukozani qanday xossasi aniqlanadi. Bu reaktsiya Trommer probasi deyiladi va 

siydikdagi glyukozani aniqlashda ishlatiladi.    

TAJRIBA 3: GLYUKOZANI MIS GLISERATNI ISHQORLI ERITMASI – GAYNES 

REAKTIVI ORQALI ANIQLASH. Ikkita probirkaga 1 tomchidan 2% li CuSO

4

 

eritmasidan va 2 tomchidan 10% NaOH eritmasidan solinadi. Hosil bo’lgan 

Cu(OH)

2 

cho’kmasiga 1 tomchidan glitserin qo’shib aralashtiriladi. Cho’kmada 

qanday hodisa kuzatiladi? Hosil bo’lgan eritmalarni biriga 1 tomchi 3-eritmadan, 

ikkinchisiga esa 1 tomchi 4-eritmadan ko’shiladi. Har ikkala probirkadagi eritmani 

sathi 18-20mm bo’lguncha H

2

O qo’shiladi. Probirkalar chayqatiladi va ozgina egib 

eritmani yuqori o’qismi qaynatiladi. Kuzatilgan hodisani tushuntiring va qaysi 

probirkada D-glyukoza borligini aniqlang. Mis glitseratni ishqorli eritmasi – Gaynes 

reaktivi deyiladi va klinik laboratoriyalarda siydikdagi glyukozani aniqlashda 

ishlatiladi.