O‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi tibbiy ta’limni rivojlantirish markazi

ADABIYOTLAR: 

 

1.  N.A.Tyukavkina, Yu.I.Baukov «Bioorganik kime». M, 1991, 407-431 bet 

2. A.G.Maxsumov, I.M.Primuxamedov. Bioorganik kime. T.,1993, 354-367 betlar 

 

AMALIY MASHG’ULOT №14 

SOVUNLANADIGAN  VA SOVUNLANMAYDIGAN LIPIDLAR 

 

Mashg’ulot maqsadi: Sovunlanadigan lipidlarning (triatsilglitserinlar) va fosfolipidlarning, 

hamda ular struktura komponentlarini tuzilishi va kimyoviy xossalarini biologik membranalirini 

tuzilishi va lipidlarning almashinish jarayonlarini o’rganish uchun kimyoviy asos sifatida qarash.  

---

 

44

O’rganilayotgan mavzuning ahamiyati: Lipidlar tirik organizmda har-xil funktsiyalarni 

bajaradi. Ular hujayra membranalarning struktura komponentlari hisoblanadilar. Ular organizmda 

energetik «yoqilg’i» sifatida to’planadilar. Tirik organizm lipidlarida steroidlar, o’simlik 

lipidlarida esa-terpenlar ko’pchilikni tashkil etadilar. Masalan, yurakdagi glikozidlar – steroidlar 

qatoriga kiruvchi birikmalardir. Ko’pchilik terpenlar tibbiyotda dorivor moddalar sifatida 

qo’llaniladi yoki dorivor moddalar sintezida dastlabki moddalar hisoblanadi. Masalan: limolen, 

mentol, kamfora va boshqalar. 

Alkaloidlar – yuqori fiziologik faollikka ega bo’lgan moddalardir. Hozirgi vaqtda ularning 5000 

dan ortig’i ma’lum. 300 dan ortiq hosilalari tibbiy-amaliyotda qo’llanilmoqda, masalan: anabazin 

sulfati chekishiga qarshi preparat sifatida qo’llanilmoqda.