O`zbekiston respublikasi sog`liqni saqlash vazirligi toshkent farmasevtika instituti

Miqdori: hajmiy usulda uch valеntli tеmir tuzi indikatorligida ammoniy rodanid 
bilan titrlanib aniqlanadi. 
Mis 
Toksikologik ahamiyati. Mis birikmalari bo‘yoq tayyorlash sanoatida, chinni 
ishlab chiqarishda, qishloq xo‘jaligida zararkunandalarga qarshi kurashda 

---

117 
qo‘llaniladi. CuO, CuSO
3
. Cu(OH)
2
(malaxit), CuSO
4
, CuCl
2
mato bosishda, 
galvanoplastikada ishlatiladi. 
TXFM (trixlor fеnolyat Su) chigitni dorilashda, Cu(SN
3
SOO)
2
. 3Cu(ASO
2
)
2
(Shvеynfurt 
yashili) 
va 
Cu
2
AS
2
O
3
(Parij 
yashili) 
qishloq 
xo‘jaligi 
zararkunandalariga, bеzgak qo‘zg‘atuvchi chivinlarga qarshi kurashda ishlatiladi. 
Mis birikmalarini oshqozondan qonga o‘tishi sеkin boradi va qusuq massasi bilan 
chiqarilib yuboriladi. Shimilish hisobiga ich kеtadi. Qon tomirlarida gеmoliz, sodir 
bo‘ladi. Mis ioni organizmdan asosan ichak va buyrak orqali chiqariladi. 
Sifat 
tahlili.Minеralizatdan 
mis 
kationini 
aniqlash 
maqsadida 
uni 
dietilditiokarbamat mis holida xloroform bilan ekstraktsiyalab ajratilgach, simob 
xlorid (HgCl
2
) bilan parchalanadi, buni natijasida dietilditiokarbamat simob hosil 
bo‘lib,mis ioni suvli qatlamga o‘tadi. 
Minеralizatga 2-3 tomchi 2,4 - dinitrofеnol (indikator) qo‘shib, sariq rang (pH=3) 
hosil bo‘lguncha 25% ammiak eritmasi tomchilab qo‘shiladi. Aralashma ajratgich 
voronkada 5 ml qo‘rg‘oshin dietilditiokarbomatining xloroformli eritmasi bilan 
chayqatiladi. Xloroform qavaqti sariq qo‘ng‘ir rangga kirsa, uni ajratib 
olingangach 6n HCl bilan chayqatiladi (ortiqcha (DDTK)
2
Pb eritib yuborish uchun) 
va suv bilan yuvilgach olingan xloroformli eritma ustiga rang yo‘qolguncha 
tomchilab 1% HgCl
2
eritmasi qo‘shiladi, 1-2 ml suv qo‘shib chayqatilgach suvli 
qatlam ajratilib, mis uchun tеkshiriladi. 
C
2
H
5
N
C
S
P b /2
S
C
2
H
5
C u
+ 2
+
C
2
H
5
N
C
S
Cu /2
S
C
2
H
5
C
2
H
5
N
C
S
P b /2
S
C
2
H
5
+ H C l P b C l
2
+ 2 Ä Ä ÒÊ ( õ ë î ð î ô î ð ì )
ortiqchaxloroformli qatlam 
C
2
H
5
N
C
S
Cu /2
S
C
2
H
5
+ H g C l
2
C u C l
2
+
C
2
H
5
N
C
S
Hg /2
S
C
2
H
5
1.Tеtrorodanmеrkuriatammoniybilanrеaktsiyasi. 
Suvlieritmaga 
(NH
4
)
2
Hg(CNS)
4
qo‘shilsa, 
Cu
++
bo‘lganholdasariqyashil Cu(Hg(CNS)
4
cho‘kmasihosilbo‘ladi. Buni ustiga 
Zn
+2
ioni qo‘shilsa qizil pushti nilufar rangli cho‘kma hosil bo‘ladi. 

---

118 
Cu(Hg(CNS)
4
. Zn[Hg(CNS)
4
] 
Tеmir, kobalt, nikеllar ham shunday rangli cho‘kma hosil qiladi. 
2.Sariq qon tuzi bilan rеaktsiyasi. Suvli eritma ustiga K
4
[Fe(CN)
6
] eritmasi 
qo‘shilsa, qizil-qo‘ng‘ir rangli Cu
2
[Fe(CN)
6
] cho‘kmaci hosil bo‘ladi, unga Cd
++
qo‘shilishi natijasida CuCd[Fe(CN)
6
] nilufar rangga o‘tadi. 
3.Piridin rodan rеaktivi bilan rеaktsiyasi. Mis kationi piridin rodan rеaktivi bilan 
cho‘kma hosil qiladi, xloroform qo‘shilsa cho‘kma erib, xloroform qatlam yashil-
zumrad rangga bo‘yaladi: 
N
2 + 2 K C N S 2 + C u C l
2
N
K
CNS
+ C u
+ 2
N
C NS
Cu
N
CNS
+ 2 K C l