O‘zbekiston respublikasi sportni rivojlantirish vazirligi jismoniy tarbiya va sport bo‘yicha mutaxassislarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti

 
Ko‘r ayiq 
O‘ynovchilar ma’lum doira ichidan joy olishadi. Har qaysi o‘yinchining 
qo‘lidi ikkitadan tayokchalar. O‘ynovchilar o‘z orasidan ayiqni saylashadi va 
kuzini rumol bilan boylashadi. Bolalar tayoqchani bir-biriga urib tovush 
chiqarishadi. Ayiq polvon tovush chiqqan tomon borar ekan, o‘ynovchilardan 
birini tutishga harakat qiladi. Kimni tutsa o‘sha bola ayiq polvon bo‘ladi. 

---

34 
O‘YIN QOIDALARI. Ayiq polvon ko‘zini ochmasligi,o‘ynovchilar esa 
doira chegarasidan chiqmasligi kerak. Agar ayiq polvon ancha vaqt hechkimni 
tutolmasa o‘ynovchilar ichidan yangi ayiq polvon saylanadi. 
Tayoqchani izlab topish 
O‘yin qatnashchilari uzun yog‘ochning ikki tomoniga turib, ko‘zlarini 
yumishadi. Boshqaruvchi qisqa tayoqchani( uzunligi 10sm) olib chetga uloqtiradi. 
Hamma tayoqchani qayerga tushganiini diqqat bilan tinglab turishadi.
“Qidiringlar” deyishi bilan bolalar tayoqchani qidira boshlaydilar. Tayoqchani 
topgan bola sekingina, sezdirmasdan yog‘och yoniga kelib, tayoqcha bilan 
yog‘ochga taq-taq qilib uradi. Bu bola yutib chiqqan hisoblanadi. Agar bolalar 
tayoqcha kimdaligini sezib kolishsa, uni tutishga harakat qilishadi. U vaqtda 
ushlagan bolaga tayoqcha o‘tadi. Endi u tayoqchani olib boshqa bolalardan 
qochadi. 
O‘YIN QOIDASI.ushlangan bola juda tezlik bilan boshqa bolalarga 
tayoqchani berishi shart.
 
To‘p bilan o‘ynaladigan uyinlar 
 
Kichkiina bolalar to‘p bilan o‘ynashni juda yoqtirishadi.lekin ularning 
harakatlari asosan bir xilda ijro etiladi. Shuning uchun ham, tarbiyachining asosiy 
vazifasi bolalarni kerakli, zarur bulgan harakatlarni bajarishga ya’ni ilib olish va 
irg‘itish, ushlab olish va belgilangan joyga tushurish (setkaga to‘g‘ri tushurish)ga 
o‘rgatishdir. Quyidagi biz tavsiya qilayotgan o‘yin va mashqlar bolaning chamalab 
olish, harakat koordinatsiyasini boshqara olishini, fazoda mo‘ljal ola bilishini, 
chaqqonlik va epchilligini tarbiyalaydigan turli muskullarni mustahkamlaydigan 
mashg‘ulotlar bazasida tashkil topadi. Bu o‘yin va mashqlarni sifatli natija berishi 
tarbiyachinig mahoratiga, tajribasiga va ijodiy yondashishiga yordam beradi. 
Tarbiyachi o‘yinning turli metod va usullaridan foydalanishi mumkin. Masalan, 
shunday formalardan biri: “to‘p maktabidir” . “to‘p maktabi” da olib boriladigan 
o‘yin va mashqlar asta –sekin va sistemali ravishda mo‘rakkablashib boradi. 
Albatta, o‘yinni guruh bolalarining yoshi, individual xususiyatlari hisobga olgan 
holda o‘tkazish zarur. 
Quyidagi kichkintoylar uchun “To‘p maktabi”dan uncha murakkab 
bo‘lmagan o‘yin va mashqlar guruhsini tavsiya etamiz: