O‘zbekiston respublikasi sportni rivojlantirish vazirligi jismoniy tarbiya va sport bo‘yicha mutaxassislarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti

“Tovonbalik va churtonbalik” o‘yini 
O‘ynga tayyorlanish. Bir bola cho‘rton baliq bo‘lib tayinlanadi, qolganlari 
ikki guruhga bo‘linadilar. Ulardan biri doira xosil qilib turadi – bu toshchalar, 
boshkasi tovonbaliqlar doira ichida suzib yuradilar. Churtanbaliq doiradan 
tashqarida bo‘ladi. 
O‘yin tavsifi. Tarbiyachining “Cho‘rtanbaliq!” degan ishorasiga binoan 
tezda doira ichiga kirib tovonbaliqlarni ushlab olishga harakat qiladi. Tovon 
baliqlar o‘ynovchilarning birortasi ketidan joy egallab olishga harakat qiladi va 
o‘tirib toshcha orqasiga bekinadi. Tutilgan tovon baliqlar doira tashqarisiga chiqadi 
va ular hisoblab chiqiladi. O‘yin boshqa cho‘rtonbaliq saylanib takrolanadi. 
O‘yin tugashi bilan (3-4 marta takrorlanadi) tarbiyachi ko‘p tovonbaliq tutib 
olgan boshlovchi alohida ta’kidlab o‘tadi. 
“To‘p boshlovchiga” 
O‘ynovchilar uch-to‘rt doira hosil qilib turadilar, doiraning o‘rtasida 
boshlovchi turib, o‘ynovchilarga navbatma-navbat to‘p tashlaydi. Xammalari 
o‘yinni bajarib bo‘lishlari bilan boshlovchi to‘pni boshi uzra ko‘taradi. 
“Kim tezroq” 
O‘yinga tayyorlanish. O‘ynovchilar dastlabki chiziq oldida uch-to‘rt qator 
bo‘lib saflanadilar. Har bir qatorning oldidan turli buyumlar – kubiklar, keglilar, 
to‘plar va boshqalar solingan katta gardish yoki savat bo‘ladi. 
O‘yin tavsifi. Tarbiyachining ishorasiga binoan birinchi bo‘lib turganlar 
unga yugurib borib bittadan buyum oladilar va o‘z qatorlarining oxiriga kelib 
turadilar. Ular belgilab qo‘yilgan chiziqni bosib o‘tishlari bilanoq boshqa o‘yinchi 
yugurishni boshlanadi va hokazo. Buyumlarni olib kelishni oldin tugatgan 
komanda g‘olib chiqadi. 
“Quvlashmachoq” 

---

70 
O‘yinga tayyorlanish. Boshlovchi tanlanadi, u rangli bog‘ich olib o‘rnida 
turadi. O‘yin zalda yoki maydonda o‘tkaziladi. 
O‘yin tavsifi. Tarbiyachisining “Tutib ol!” ishorasi berilgach, bolalar butun 
maydon bo‘ylab tarqalib ketadilar, boshlovchi esa o‘ynovchilardan birini tutib 
olishga harakat qiladi. Boshlovchisining qo‘li tekkan bola chetga chiqib turadi. Bir 
qancha vaqt o‘tgach, tarbiyachi “To‘xta!” degan buyruqni beradi va o‘yin 
to‘xtatiladi, to‘xtatilganlar sanab chiqiladi va yangi boshlovchi tanlanadi.