O’zbekiston respulikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona davlat universiteti tarix fakulteti

KOMUNISTIK PARTIYA sovet davlatida jamiyat hayotining barcha sohalarini o‘z iskanjasiga olgan partiya. Bu partiya 1898-1917 yillarda RSDRP, 1917-1918 yillarda RSDRP (b), 1918-1925 yillarda RKP (b), 1925-195 yillarda VKP (b), 1952-1991 yillarda KPSS deb qisqartma nomlar bilan yuritilgan
O‘zbekiston Kompartiyasi MK ning 1-kotiblari
V.Ivanov 1925-1927
N.Gikalo 1928-1929
A.Ikromov 1929-1937
U.Yusupov 1937-1950
A.Niyozov 1950-1955
N.Muhitdinov 1955-1957
AVTORITAR SIYOSIY REJIM (lot.au(c)toritas - hokimiyat, nufuz, e’tibor, obro‘) ommani shaxsiy va davlat hokimiyatiga so‘zsiz itoat qildirish. Davlat boshqaruvida avtoritarizm bir kishi (monarx, diktator, dohiy)ning mustabid hokimiyatiga asoslana Odatda avtoritar boshqaruv usuli demokratiya prinsiplariga zid hisoblanadi. Unda davl rahbarining shaxsiy nufuzi, obro‘-e’tiboriga tayanib hokimiyat yuritiladi.
BYUROKRATIYA (fr.bureau - kanselyariya, devonxona, yunon. kratos-hukmronlik davlat va jamiyatni xalqdan ajralgan holda u bilan hisoblashmasdan ma’mu buyruqbozlik yo‘li bilan boshqarish usuli. Byurokratik boshqaruvda xalqqa berilgan va’da faqat qog‘ozda qolib ketib, u hech qachon amalda bajarilmay qoladi. Ana shu qog‘ozboz va to‘rachilik ma’muriy boshqaruv tuzilmalardan tortib ijtimoiy-iqtisodiy hayotning barc jabhalariga kirib boradi. Hukumat va yuqori tashkilotlarning buyruq-ko‘rsatmalari amal bajarilmagan bo‘lsa ham qog‘ozda bajarilgan qilib ko‘rsatiladi. Qog‘ozda aks ettirilg ko‘rsatkichlar va yutuqlar hayotga tadbiq etilmaydi. Sobiq SHo‘rolar davlatida byurokratizm bu kapitalistik jamiyatga xos xususiy sotsialistik tuzumda byurokratizmga yo‘l qo‘yilmaydi deb balandparvoz shiorlar ilgari surilgan.
JAMOALASHTIRISH (KOLLEKTIVLASHTIRISH) – qishloq xo‘jaligida mulkdorl tabaqasini tugatish maqsadida sovet hukumatining 1929-1933 yillarda o‘tkazgan siyosa Unga ko‘ra xususiy tadbirkor va o‘ziga to‘q dehqon xo‘jaliklariga qarashli erlar davl foydasiga tortib olinib, ularning o‘rnida davlat xo‘jaliklari (sovxoz) va jamoa xo‘jalikl (kolxozlar) tashkil etildi. Eri tortib olingan zamindorlar, boy dehqon xo‘jaliklari, o‘ziga to xonadon sohiblari kolxozlashtirishga qarshi chiqishi mumkin deb, ichki ishlar xodiml tomonidan xalq dushmani deb e’lon qilindilar. “Quloq” qilinganlar Ukraina, Sibir Qozog‘istonning odam yashamaydigan cho‘llariga, o‘rmonlarga surgun qilin “Mehnatkashlar uchun” amalga oshirilgan jamoalashtirishning mamlakat xo‘jaligi uch yutug‘idan ko‘ra zarari ko‘proq bo‘lib chiqdi. CHunki bu tadbir o‘zbek xalqining mulkchiligi bilan bog‘liq bir necha ming yillik tarixiy ana’anasiga tamomila zid amaliyot edi
QULOQLAR - qishloqlarda o‘z haq-huquqlari uchun kurashgan dehqonlar va er egalari sho‘rolar tomonidan mushtumzo‘rlar- quloqlar (ruscha “kulak”) deb atalganlar.