O’zbekiston tarixi fanidan mustaqil ta’lim jarayoni
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
Ko’rsatkichlar 2000 yil 2005 yil 2008 yil 2009 yil Eksport jami (mln. AQSH doll.) 3267,6 4853,0 11493,3 11771,3 Eksport jami, foizda 100,0 100,0 100,0 100,0 SHu jumladan (jamiga nisbatan foizda): Paxta tolasi 27,5 19,1 9,3 8,6 Kimyo mahsulotlari, plastmassa va plastmassa mahsulotlari 2,9 5,3 5,6 5,0 Qora va rangli metallar 6,6 9,2 7,0 5,0 Mashina va uskunalar 3,4 8,4 7,6 2,9 Oziq-ovqat mahsulotlari 5,4 3,8 4,5 6,0 Energiya resurslari 10,3 11,1 24,7 34,2 Xizmatlar 13,7 12,2 10,4 8,8 Boshqalar 30,2 30,5 30,9 29,5 O’zbekiston importining tovar tarkibi Ko’rsatkichlar 2000 yil 2005 yil 2008 yil 2009 yil Import jami (mln. AQSH doll.) 2944.5 4091,3 9704,0 9438,3 Import jami, foizda 100,0 100,0 100,0 100,0 SHu jumladan (jamiga nisbatan foizda): Kimyo mahsulotlari, plastmassa va plastmassa mahsulotlari 13,6 13,6 11,6 11,1 Qora va rangli metallar 8,6 10,3 7,7 6,3 Mashina va uskunalar 35,4 43,3 52,4 56,5 Oziq-ovqat mahsulotlari 12,3 7,0 8,3 9,0 Energiya resurslari 3,8 2,5 4,6 5,3 Xizmatlar 8,5 10,4 4,4 4,4 Boshqalar 17,8 12,9 11,0 9,2 O’zbekiston Respublikasida 2009-2010 o’quv yilida faoliyat yuritayotgan maktabdan tashqari ta’lim muassasalari Ta’lim muassasalari turlari Soni Sol. salm., foiz Jami 566 100,0 SHundan: O’quvchilar ijodiyot markazlari 258 45,5 Texnik ijodiyot markazlari 124 21,9 Ekologiya markazlari 103 18,1 Yosh sayohatchilar va o’lkashunoslar markazlari 55 9,7 Boshqa turdagi (sog’lom avlod markazlari, bolalar istirohat bog’lari, til markazlari, nutq markazlari, kasbga tayyorlov markazlari va boshqalar) markazlar 26 4,5 Diagrammalar Ўзбекистонда ялпи ички маҳсулотнинг ўсиш суръатлари, фоизда Саноат ишлаб чиқариши динамикаси (ўтган йилга нисбатан фоизда) 9,4 7,3 10,8 12,1 12,7 9,0 8,3 0 2 4 6 8 10 12 14 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 (прогноз) йиллар ф ои з Давлат бюджети кўрсаткичларининг бажарилиши даражаси, фоизда -1,0 -1,0 -0,8 -0,4 -0,4 0,1 0,5 1,1 1,5 0,2 -1,5 -1,0 -0,5 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 йиллар фо из Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни қўллаб- қувватлаш учун ажратилган кредитлар миқдори 171,5 265,0 282,3 353,7 464,0 607,2 744,0 1251,0 1850,0 0,0 500,0 1000,0 1500,0 2000,0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 йиллар м л р д . сў м Ўзбекистонда солиқ юкининг ўзгариши динамикаси, ЯИМга нисбатан фоизда 37,1 23,2 22,6 21,8 0 10 20 30 40 2000 2008 2009 2010 (мўлжал) йиллар фо из Ўзбекистон Республикасидаги банкларнинг таркиби (2010 йил 1 январь ҳолатига) 3 13 9 5 0 2 4 6 8 10 12 14 Давлат банклари Акциядорлик тижорат банклари Хусусий банклар Хорижий капитал иштирокидаги банклар дона 2008-2009 ўқув йилида республика олий таълим муассасалари битирувчилари тўғрисида маълумот 58151 19482 38669 8275 1448 6827 0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000 Жами грант асосида контракт асосида Бакалавриат Магистратура 2-namuna MAVZU: CHOR ROSSIYaSINING TURKISTONDAGI ISTILOCHILIK SIYoSATI. Xaritalar CHizmalar 1865 йил 22 май Тошкент га шиддатли хужум. Алимкулнинг халок булиши 26 июн Камолон дарвозасига шиддатли хужум килиниш 29 июн Тошкент шахрининг таслим булганлиги тугрисида баёнот Л.А.Перовский Оқмачит қалъасини 1852 йилдаёқ олишга уринган., аммо мағлубиятга учраб орқага қайтган эди. 1853 йил Оқмачитни эгаллаш учун қасос алами ва қўшимча куч билан қалъа томон йўналди. Амир Музаффар Зирабулоқдаги жангда енгилиб, 1868-йил 23- июнда Туркистон генерал-губернатори фон Кауфман билан сулҳ тузишга мажбур бўлди ва Россиянинг вассалига айланди. 500 минг олтин товон тўлашга мажбур этилди. CHizmalar Туркистон Генерал губернаторлиги-подшо Россиясининг Туркистон хонликларидан босиб олган худудларида 1867 йилда ташкил этган губернаторлиги. Туркистон Генерал губернаторлиги дастлаб 2 та вилоят (Етти сув ва Сирдарё)дан иборат эди. Босиб олинган янги ерлар ҳисобига кейинчалик Фарғона (1876 йил ), Самарқанд (1868) ва Каспийорти вилоятлари (1881) ҳам ташкил этилади. Губернаторлик Тошкент шаҳри қилиб белгиланди. Туркистон Генерал губернатори подшо томонидан тайинланиб, унга ўлка бошқарувида мутлоқ ҳокимият ваколатлари берилган бўлиб, маҳаллий аҳоли уни “ярим подшо” деб атарди. 1886 йил 12 июлда Император Александр II тасдиқлаган Туркистон ўлкасини идора қилиш тўғрисидаги янги Низомга кўра ўлка бошқаруви тўртта асосий бўлимдан таркиб топган эди. (Маъмурий тузилиш, суд тузилиши, ер тузилиши, солиқлар ва йиғимлар). Туркистон Генерал губернаторлиги Россияда подшо ҳокимияти ағдарилгунига қадар амалда бўлди. Туркистон Генерал губернаторлари: К.П.Кауфман (1867-1881), М.Г. Черняев (1882-1884), Н.О.Розенбах (1884-1888), А.Б.Вревский (1889-1898), С.Духовский (1898- 1901), Н.А.Иванов (1901-1904), П.Н.Тевяшов (1904-1905), Д.И.Субботич (1905-1906), Н.И.Гродеков (1906-1908), П.И.Мишченко (1909), А.В.Самсонов (1909-1913), Флуг (1913), Мартсон (1913-1916), Ерофеев (1916), А,Н.Куропаткин (1916-1917), Viloyat boshqaruvi SHariat qozisi («xalq sudi») 1 июл Бухоро амирлиги устидан Чоризм протекторати 1 июл Россия ва Бухоро амирлиги шартномаси 15 июн Амир Музаффарнинг Самарқандни озод қилиши 31 май Каттақўрғон шаҳри босиб олинди 24 май Чор қўшинлари Ургут шаҳрини ишғол қилди 14 май Чор кушинларини Самаркандга ҳужуми 1868 йил Ҳарбий губернатор Вилоят маҳкамаси бошлиғи маслаҳатчилари Ҳарбий губернатор ёрдамчиси Полицмейстер (Миршаббоши) Туманбошилар Маҳкама бошлиғи маслаҳатчилари Участка (бўлим) приставлари Шаҳар ҳокимияти бошлиқлари Mirshablik boshqaruvi Mustamlaka idora usulining mirshablik amaliyoti Қози («халқ» судьяси) Халқ қозилари фавқулодда қурултойи Халқ қозилари қурултойи Халқ судьяларига номзодлар Мирзо (иш юритувчи) Ҳарбий губернаторлар (генераллар) Туман ҳокимлари Генерал-губернатор бош олий жандарм Участка (бўлим) приставлари полицмейстерлар Полиция зобитлари Jadvallar Toshkent shahridagi zavodlar va fabrikalar soni Korxonalar 1872 yil 1873 yil Zavodlar: Sovun ishlab chiqaruvchi 17 17 Kun ishlab chiqaruvchi 90 91 G’isht ishlab chiqaruvchi 35 34 Vino ishlab chiqaruvchi 5 6 Pivo ishlab chiqaruvchi 1 2 Fabrikalar: Pillachilik 3 3 To’quvchilik 430 420 Bo’yash 14 14 1890-1913 yillarda Turkistondagi hunarmandchilik- to’quvchilik ishlab chiqarishi Ko’rsatkichlar Farg’ona viloyati Sirdaryo viloyati 1890 yil 1913 yil 1890 yil 1913 yil Korxonalar soni 869 754 230 20 Ishchilar soni 934 817 246 36 Mahsulot (ming rubl) 200,6 149,4 49,8 18,8 Подшо Россияси мустаҳкам ўрнашиб олиш учун ўлкага Россиядан “ортиқча” аҳолини кўчириб келтириш сиёсатига алоҳида аҳамият берди. Босиб олинган территорияларга русларни келтириб жойлаштира бошладилар. Мисол учун Қозоғистонни Оқмулла вилоятига 1860-1890 йиллар ичида 16 минг 356 кишини жойлаштирди. Умуман, Туркистонда 15 йил ичида 19 рус қишлоқлари вужудга келди. Айниқса 1891- 1892 йиллардаги очарчилик даврида ихтиёрий кўчиб келувчиларнинг сони анча кўпайди ва Фарғона, Сирдарё Tadqiqotchilar tomonidan tuzilgan yana bir jadvalda Rossiyadan Yettisuv va Sirdaryo viloyatlariga 1896-1914 yillar davomida ko’chib kelganlar va yana o’z yurtlarga qaytib ketganlar haqida qiziq ma’lumotlar keltiradi. Yillar Kelganlar Ketganlar Ettisuvda Sirdaryoda Ettisuvda Sirdaryoda hammasi hammasi foiz hammasi foiz 1896-1909 17911 9824 27735 2284 12,8 1859 18,9 1910 1911 1912 1913 1914 1910-1914 Jami 6575 4842 11298 14321 10574 47610 65521 1559 7995 1166 2454 1345 7519 17343 8134 5837 12464 16775 11919 58129 82864 906 1535 834 1233 763 5275 7559 13,8 31,8 7,4 8,7 7,2 11,1 11,5 491 127 1841 3700 31,5 42,2 36,5 15,3 9,4 24,5 21,3 Atamalar lug’ati MAVZU: MUSTAQILLIK YILLARIDA IQTISODIY VA IJTIMOIY BARQARORLIKNING O’RNATILISHI «Agrobank» aktsiyadorlik tijorat banki - iqtisodiyotning agrar sektorini yanada barqaror rivojlantirish, qishloq xo’jaligida iqtisodiy islohotlarni izchillik bilan chuqurlashtirib borish, fermerlik harakatini qo’llab-quvvatlash, uning moddiy va moliyaviy bazasini mustahkamlash, qishloq xo’jalik ishlab chiqaruvchilariga qishloq xo’jalik mahsulotlarini chuqur qayta ishlovchi zamonaviy korxonalarni jadal barpo etish, yuqori sifatli, raqobatbardosh mahsulotlarni ishlab chiqarish bo’yicha zamonaviy texnologiyalar va uskunalarni tatbiq qilish hamda ichki bozorni mahalliy oziq-ovqat tovarlari bilan to’ldirishga yo’naltirilgan bank muassasasi bo’lib, u 2009 yil 30 martda O’zbekiston Respublikasi Prezidentining «Agrobank» aktsiyadorlik tijorat bankini tashkil etish to’g’risida»gi qarori asosida «Paxtabank» aktsiyadorlik tijorat banki negizida tashkil etilgan. Aholini ijtimoiy muhofaza qilish – davlat tomonidan aholiga barcha hayot kechirish shart-sharoitlarini yaratish uchun maqsadli yunaltirilgan kafolatlar tizimi. Aholini ijtimoiy himoyalash – aholini bozor iqtisodiyotining salbiy ijtimoiy va iqtisodiy oqibatlaridan asrash, shu oqibatlarning aholi ijtimoiy-iqtisodiy ahvoliga ta’sirini yumshatish. Aholining real daromadlari– narx darajasi o’zgarishini hisobga olib, aholining ixtiyorida bo’lgan daromadga sotib olish mumkin bo’lgan tovar va xizmatlar miqdori, ya’ni, aholining ixtiyorida bo’lgan daromadning xarid quvvati. Bandlik – mehnatga layoqatli aholining ijtimoiy foydali mehnat bilan mashg’ul bo’lishi; fuqarolarning shaxsiy va ijtimoiy ehtiyojlarini qondirish bilan bog’liq bo’lgan va qonunga zid kelmaydigan, mehnat daromadi beradigan faoliyati. Bank depozitlari – jismoniy va yuridik shaxslarning bank muassasalariga ma’lum muddatga va muddatsiz omonat shaklida qo’yilgan bo’sh pul mablag’lari. Bank tizimining likvidligi – bankning o’z majburiyatlarini vaqtida va so’zsiz bajara olish imkoniyati. Bankrot – xo’jalik sudi tomonidan e’tirof etilgan, qarzdorning pul majburiyatlari bo’yicha kreditorlar talablarini to’la xajmda qondirishga yoki majburiy to’lovlar bo’yicha o’z majburiyatini bajarishga qodir emasligi. Biznes – foyda olishga qaratilgan (ehtiyoj va muhtojlikni qondirish natijasida) tadbirkorlik faoliyatini anglatadi. Byudjet defitsiti – byudjet xarajatlarining byudjet daromadlaridan oshib ketishi natijasida vujudga kelgan taqchillik. Davlat byudjeti – davlat daromadlari va sarflarining moliyaviy rejasi. Daromad solig’i – fuqarolarni bir yil davomidagi yalpi daromadidan olinadigan majburiy to’lov (soliq). Diversifikatsiya – (lotinchadan diversus- har xil va facere-qilmoq, bajarmoq) – ishlab chiqarishning samaradorligini oshirish, mahsulot va xizmatlarni sotish bozorlarini kengaytirish maqsadida tarmoq va korxonalar faoliyat sohalarini kengaytirish, mahsulot va xizmatlar assortimentlarini ko’paytirish. Dividend – aktsionerlik jamiyati sof foydasidan aktsiya egalariga to’lanadigan qismi bo’lib, u aktsionerlarga naqd pul yoki aktsiyalar bilan to’lanadi. Jahon banki – 1944 yilda Xalqaro valyuta jamg’armasi bilan bir vaqtda tuzilgan birinchi davlatlararo investitsiya institutidir. Bank o’zining faoliyatini 1946 yil 25 iyundan boshlagan. Jahon bozori kon’yunkturasi - jahon tovar bozorlaridagi sotish sharti, ushbu bozorlardagi talab, taklif, narxlar darajasi, ularning o’zgarish tendentsiyalari. Ijtimoiy soha ob’ektlari – aholining munosib turmush sharoiti va farovonligini ta’minlashga xizmat qiluvchi soha va tarmoqlar majmui. Bular qatoriga uy-joy fondlari, sog’liqni saqlash, maorif, sport, madaniyat muassasalari va boshqalarni kiritish mumkin. Iqtisodiyotning raqobatbardoshligi – mamlakat iqtisodiyotining xalqaro savdoda ishtirok etish, jahon bozoridagi o’z o’rni va mavqeini saqlab qolish va kengaytira olish, jahon talablariga javob beradigan mahsulotlar ishlab chiqara olish layoqati bo’lib, quyidagilar orqali belgilanadi: mamlakatdagi ishlab chiqarishning texnik-iqtisodiy darajasi, ishlab chiqarish xarajatlari miqdori, ishlab chiqarilayotgan tovarlar sifati, infratuzilmaning rivojlanganlik darajasi, mutlaq va nisbiy ustunliklarning mavjudligi. Iqtisodiyotning real sektori – iqtisodiyotning bevosita moddiy ne’matlar ishlab chiqarish va xizmatlar ko’rsatish bilan bog’liq sohasi bo’lib, u o’z ichiga sanoat, qishloq xo’jaligi, qurilish, transport, aloqa va boshqa xizmat ko’rsatish tarmoqlarini oladi. Iqtisodiy nochor korxonalar – muayyan miqdorda kapital yo’qotish, ishlab chiqarish maydonlarining qisqarishi, ishsizlar sonining ortishi, raqobatbardosh bo’lmagan maxsulot ishlab chiqaradigan va buning uchun katta miqdorda materiallar, xom ashyo, yonilg’i, mehnat resurslari sarflaydigan qoloq, samarasiz korxona. Iqtisodiy o’sish – real yalpi ichki mahsulot umumiy hajmining yoki aholi jon boshiga to’g’ri keladigan real yalpi ichki mahsulotning oldingi yilga nisbatan o’sishi. Import – mamlakat ichki bozorlarida sotish uchun chet el mollarini, kapitalini, texnologiyasini va xizmatlarni olib kelish. Import xalqaro mehnat taqsimoti natijasidir. U vaqtni tejashga, iqtisodiyot, aholi ehtiyojini qondirish vazifalarini muvaffaqiyat bilan hal qilishga ko’maklashadi. Inventarizatsiya – korxonalar, firmalar, tashkilotlarda naqd mulk va tovarlarni ro’yxatdan o’tkazish; natura holidagi boyliklarning mavjudligi yoki holatini, mablag’larni muntazam tekshirib turish, shuningdek, ularning moddiy boyliklarni hisobga olish qaydnomalariga muvofiqligini aniqlash maqsadlarida davriy qayta hisobga olish. Investitsiya – bu iqtisodiy samara (foyda, daromad) olish yoki ijobiy ijtimoiy natijaga erishish uchun sarflanadigan pul mablag’lari, banklarga qo’yilgan omonatlar, paylar, qimmatli qog’ozlar (aktsiya, obligatsiyalar), texnologiyalar, mashinalar asbob-uskunalar, litsenziyalar va samara beradigan boshqa har qanday boyliklardir. Innovatsion texnologiyalar – iqtisodiyotga yangiliklarni tatbiq etish bosqichlarida qo’llaniluvchi usul va vositalar majmui bo’lib, o’z ichiga joriy etish, trening, konsalting, transfert, audit, injiniring kabi turlarini oladi. Inflyatsiya – pul muomalasi qonunlarining buzilishi natijasida milliy valyutaning qadrsizlanishi, narxlarning o’sishi. Inflyatsiya darajasi – ma’lum vaqt ichida (oy, yil) kamida 300 ta tovar va xizmatlardan tashkil topgan iste’mol savati bo’yicha narxlar darajasining foizdagi o’zgarishi. Infratuzilma – tovar ishlab chiqarish shartlarini ta’minlovchi ishlab chiqarish va noishlab chiqarish tarmoqlari kompleksi: yo’llar, aloqa, transport, maorif, sog’liqni saqlash. Ipoteka – bankning garov xat, ko’chmas mulk garovi asosida muayyan muddatga ssuda berishi. Ipoteka krediti - joylarda tasdiqlangan namunaviy loyihalar bo’yicha yakka tartibdagi uy-joy qurilishiga barpo etiladigan uy-joy garovi ostida beriladigan uzoq muddatli kredit. Ipoteka kreditlari tijorat banklari tomonidan qaytarishlik, to’lovlilik, ta’minlanganlik va muddatlilik shartlarida beriladi. Iste’mol – ijtimoiy ishlab chiqarish jarayonining oxirgi fazasi, ijtimoiy mahsulotdan aholini iqtisodiy talablarini qondirish jarayoni. Iste’mol tovarlari – inson ehtiyojini qondirishga mo’ljallangan iste’mol buyumlarining tovar shakli; pulga sotib olib, iste’mol etiladigan moddiy mahsulotlar va har xil xizmatlar. Download 5.01 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling