O'zbekiston tarixi

 O'zR MDA, 48-fond, 2-ro‘yxat, 11-ish, 103-varaq.
2
 0‘zR MDA, 59-fond, 1-ro‘yxat, 31-ish, 
68
-varaq.
3
 
0
‘sha manba. 102-103-varaqlar. 
4
 
0
‘sha manba. 
5
 0‘sha manba, 87-varaq.
6
 O'sha manba, 105-110-varaqlar.
7
 O'zRMDA, 59-fond, 1-ro'yxat, 31-ish, 113-114-varaqlar.
277

---

qaramasdan hech qanday e‟tibor qilmagan
1
. 1922-yil 1-maydan 26 mayga 
qadar qizil askarlar Buxoro Xalq Sho„ro Respublikasiga qarashli Qarshi 
viloyati aholisidan 504 tuya, 18 eshak, Buxoro viloyatidan 21 ot, Shahrisabz 
viloyatidan 131 ot, 30 tuya va 90 eshakni tortib olgan
2
. 
Buxoro Xalq Respublikasi tartib-qoidalariga bu hududning deyarli har 
bir shahrida joylashgan RSFSR vakolatxonasi vakillari va qizil askar 
qismlari bo„ysunmas va pisand qilmas edilar. Ular Buxoro Respublikasi 
hududida o„zlarini xo„jayinlardek erkin tutar va ko„ngillariga siqqan ishni 
qilar edilar. Jumladan, F.Xo„jayev nomidan 1921-yil 25 iyunda RSFSRning 
BXShRdagi vakiliga yuborgan 145- sonli maktubda Sherobod viloyati 
Inqilobiy Qo„mitasining raisini qizil askarlar tomonidan zo„ravonlarcha 
qamoqqa olinganligi va bu ish uchun javob berish so„raladi
3
. 
Buxoro Respublikasi hududida qizil askarlaming tinch aholi o„rtasida 
qilgan noma‟qulchiliklari, bezoriliklari, axloqiy tubanliklari, xalqning mol-
mulkini talaganliklarini 1922-yil 15- martda Turkiston fronti bo„yicha 357-
sonli buyrug„ida
4
Turkiston harbiy fronti qo„mondoni Shorin, Harbiy 
Inqilob kengashi a‟zosi Belyaev va Bosh Shtab boshligi Shafalovichlaming 
o„zlari ham tan olgan edilar. 
RSFSRning Buxoro Respublikasi hududlarida joylashtirilgan muxtor 
vakillari mahalliy Sho„ro Ijroiya Qo„mita rahbarlariga nisbatan o„zlarini 
mustamlakachi xo„jayin - to„ralarcha tutganlar, ulami nazar-pisand 
qilmaganlar va haqoratlaganlar. Masalan, 1923- yil 28 mayda Buxoro 
Respublikasi Tashqi ishlar noziri nomidan RSFSR ning Buxoro XShRdagi 
Muxtor vakiliga yozilgan 30/s sonli xatda qayd etilishicha, RSFSR ning 
Termiz shahridagi konsuli Roshal Boysun viloyat Ijroiya Qo„mitasiga kelib 
viloyat Ijroiya Qo„mitasi raisini topib berishni talab qiladi. Viloyat 
Ijroqo„mi raisi unga ro„baro„ boigach Roshal to„ralarcha va baland 
ohanglarda haqoratlab: «Sen nima uchun meni kutgani chiqmading, nega 
mirshab otryadi boshligi Konsulni kutib olmadi», deb talab qila boshladi. 
Ayni paytda u hamma boysunliklar bosmachi - ulaming hammasini oilalari 
bilan yo„qotish kerak, bu yerga xaxollami 
1