O'zbekiston tarixi

 O'zRMDA, R-1714-fond, 5-ro'yxat. 1490-ish, 1-varaq.
2
 O'sha manba, 2-varaq.
3
 
0
‘sha manba. 
287

---

boshchiligidagi vatanparvar kuchlar harakat qilayotgan edi
1
. «Turk jamiyati 
Milliy Maxfiy Ittifoqi»ning mandatiga ega boigan faollar bevosita jang 
harakatlari davom etib turgan nuqtalarga borib, qo„rboshilar bilan yaqindan 
aloqa o„matar va ularga vaziyatga qarab amaliy yordamlar ko„rsatar edilar. 
1920- 
yilning boshlarida Andijonda Milliy Maxfiy Qo„mita 
ogir ahvolga tushib qoldi. Chunki qizil askarlaming Konovalov 
boshchiligidagi otliq qo„shinlari milliy-ozodlik kuchlariga qattiq zarba 
berdi. Ayniqsa Konovalov askarlari safidagi dashnoqlaming yovuzliklari 
Andijonda dahshatli kechdi. Ana shunday ogir bir sharoitda Markazdan, 
Toshkentdan berilgan ko„rgazma asosida andijonlik Milliy Maxfiy Qo„mita 
a‟zolari birdan-bir to„g„ri yoi tutdilar: ular 10-15 tadan ommaviy sur‟atda 
ariza yozib kompartiya safiga kira boshladilar va kurashni sho„ro va 
kompartiya apparati ichida turib davom ettirishga qaror qildilar. Natijada, 
20-yillarda yashirin qo„mita a‟zolaridan Abdurayim Yoidosh shahar 
komsomol qo„mitasiga, Burxon Mashrab, Shamsi Najimiylar - shahar 
partiya qo„mitasiga mas‟uliyatli lavozimlarga ko„tarilgan edilar. 
Xullas, «Turk jamiyati Milliy Maxfiy Ittifoqi» ham istiqlol va milliy-
ozodlik uchun kurashda davr va zamon talabi darajasida kurash olib bordi va 
tarixiy taraqqiyotda o„ziga xos munosib iz qoldirdi. 
«Birlik» uyushmasi
 
Sho„ro hukumati oika xalqlarining ilg„or vakillariga ta‟qib va tazyiqni 
borgan sayi kuchaytirdilar. Ayniqsa, jadidlar va ular bosh boigan «Ittihodi 
taraqqiy»ga hujum avj oldi. Ana shunday sharoitda jadidchilar sho„rolarga 
qarshi istiqlol uchun demokratik kurash usullarining turli yoilaridan 
foydalandilar, o„zlarining kurash shakllarini o'zgartirib turdilar. 1919-yil 
yanvarda Munavvar qori Abdurashidxonovning tashabbusi bilan «Birlik» 
uyushmasi tashkil etildi. Ammo «Ittihodi taraqqiy» ham o„z faoliyatini 
to'xtatinadi. Aksincha u yanada rivojlandi va keng tarmoq otdi. Bu davrga 
kelib «Ittihodi taraqqiy» o„z nomini o„zgartirib «Milliy ittihod» yoki 
«Ittihodi milliy» deb atala boshladi. 
Kurashning o„zgargan bunday yangi taktik yoiini yangi tarixiy 
1