O'zbekiston tarixi

1
 Qilichev Fayzulla. Zulmatdan sadolar. - Т.: Adolat, 19946 138-bet. 
2
 O'sha manba, 139-bet.
3
 Qilichev Fayzulla. Zulmatdan sadolar. - Т.: Adolat, 1994, 139-bet. 
441

---

qaraganda «uchlik» har soatda 
100
ga yaqin ish ko„rgan, hukm esa ikki xil: 
oliy jazo - otib oidirish yoki 
10
yil yozishma olib borish cheklangan holda 
qamoq bo„lgan. Bulaming ikkalasi ham oiim degani edi. Uchlikning qarori 
mening ishtirokimda, NKVD komendanti Shishkin tomonidan darhol ijro 
etilardi. Mahbus otib tashlanardi. Hukm qilinganlar orasida oiimi oldidan 
«Yashasin Stalin, Yashasin Sovet hokimiyati!» degan xitoblar aytilganini 
ko„p marta eshitganman. Ular nazarimda vijdonan ishlagan, hukumatga 
sodiq insonlar edi. Shishkinga ijrochiligi uchun, «Hurmat belgisi» ordeni 
topshirilganligini ham bilaman»
1
. 
Ish shu darajaga borib yetdiki, odamlar qamoqda o„z jonini saqlab 
qolish uchun bir-birlariga, qo„ni-qo„shnilariga, birga ishlay- digan 
kasbdoshlariga tuhmat qilib ayg„oqchilik bilan shug„ullandilar. Ba‟zi 
hollarda odamlar o„zaro bir-birlariga o„tmishdagi gina-kudurat va adovatlar 
uchun ham o„ch olib tuhmat qilar edilar. Tuhmat uchun esa bosh qotirishga 
ham ehtiyoj yo„q edi: «Fayzulla Xo'jayev qarindoshlarining qarindoshi», 
«Akmal Ikromovga aloqasi bor edi», «Fayzulla Xo„jayev, Akmal Ikromovni 
«maqtagan» va hokazo deyilsa, bo„ldi, qamayverganlar. Yoki millati forsiy 
bo„lsa «Eron josusi» boiib qamoqqa olinavergan. 
0
„zbeklar esa duch kelgan 
ayb bilan qamoqqa olinib otilganlar. 
«Bir kuni Leonov meni chaqirib, - deydi Sergey Qalmiqov, - 
mahbuslami urayapsizlarmi, deb so„radi. Men, «yo„q» dedim. 
«Axmoqsanlar, ular bilan pachakilashib o'tirmasdan «ishlash» kerak, 
jismoniy ta‟sir ko„rsatmasanglar ish cho„zilib ketaveradi», dedi. So„ng 
mendan «Samarqand viloyatida qancha eroniylar yashaydi» deb so„radi. 
Men «o„n mingtacha boisa kerak» dedim. Leonov menga «kamida ulaming 
yarmini qamoqqa olish kerak, bu senga xususiy topshiriq» deb ko„rsatma 
berdi»
2
. 
Ichki ishlar xodimi Vasilevning bergan maiumotiga qaraganda, Xorazm 
viloyatining Oq-Darband degan qishlogida qamoqqa olinmagan birorta 
erkak zoti qolmagan ekan. 
0„zbekiston Ichki ishlar xalq komissarligi kotibiyati boshligi boiib 
ishlagan P.S.Martinenkoning bergan maiumotlariga qaraganda, Apresyan: 
«Qamoqqa olish uchun adreslar byurosidan yoki saylovchilar ro„yxatini olib, 
navbat bilan qamashga kirishish kerak»,