O'zbekiston tarixi

1
 0‘sha manba, 142-143-betlar.
2
 Qilichev Fayzulla. Zulmatdan sadolar. - Т.: Adolat, 1994, 140-bet. 
442

---

deb topshiriq bergan ekan. Uning yozishicha: «... Samarqanddan tarvuz 
urug„ining yangi navlari haqida maiumotlami Angliya agentlariga berib 
yuborishda ayblanib yuzlab odamlar qamoqqa olindi. Vaholanki, tarvuz 
urug„ining yangi navlari sir saqlangan emas. Angliya esa umuman tarvuz 
yetishtirmaydi»
1
. 
Qatag„on yillarida, ayniqsa, ziyolilar katta zahmat chekdilar. Faqat 
1936-yilning oxiri va 1937-yil davomida 0„zbekistonning turli viloyatlaridan 
5.758 nafar ziyolilar: ilmu-fan allomalari, shoir va yozuvchilar, jumalistlar, 
til va adabiyot ta‟limi ustalari, pedagog o„qituvchilar qamoqqa olindilar. 
Shundan 4.811 tasi otib tashlangan. Qatag„onga uchragan bu ulug„ zotlar 
orasida Munawarqori Abdurashidxonov, Fitrat, Abdulhamid Sulaymon 
(Choipon), Botu, Abdulla Qodiriy (Julqunboy), Ashurali Zohiriy, Botir 
(Nosir) G„ulomov, G„ozi Olim Yunusov, Abdurahim Yoidoshev, Naim Said, 
Nosir Said, Shohid Eson Musayev, Mashriq Yunusov (Elbek), Usmon Nosir, 
Otajon Hoshim, Usmonxon Eshonxo„jayev, Mannon Ramzi, Qayim 
Ramazon, Qayumxo'ja Aliyev, Ziyo Said, Lutfulla Aliev, Shorasul Zunnun, 
Rahmat Rahimboyev, Yoqub Omonov, Abdurahmon G„oyibov, Turg„un 
Parpiyev, 
Abdurahmon 
Xolmatov, 
Oimas 
Xolmatov, 
Muxtor 
Muhammadiyev, Anqaboy Xudoybaxtiyev, A‟zam Ayubov, Lutfulla Alaviy, 
Nosir Erkin, Sherali Ro„ziyev, Salimxon Tillaxonov va boshqalaming 
tabarruk nomlari bor. 
Vatan va millatning faxri boigan bu ulug„ zotlar «millatchi», «jadidchi, 
«Vatan 
xoini», 
«aksilinqilobchi», 
«aksilsho„raviy», 
«chet 
el 
imperializmining ayg„oqchisi», «panturkist», «panislomist» kabi to„qima 
ayblar bilan qatag„onga uchraydilar. 
Birgina Ashurali Zohiriyning «jinoiy ishi» bo„yicha 
86
nafar ziyoli 
qatag„on qilingan edi. Ular orasida nomi respublikamizda mashhur 
pedagoglar, taniqli yozuvchilar, jumalistlar, partiya va shoio davlati 
arboblari bor edi: Umarxo„ja Hamidov, Abdulla Qahhor, G„ofuijon 
Musaxonov, Lutfulla Alimov, Nuriddin Ermatov, Yoqub Omonov, Turg„un 
Parpiyev, Abdulla Soliyev, Muhiddin Husanov
2
va boshqalar bor edi. 
Xo„sh, Ashurali Zohiriyning
3
o„zi kim va shoio hukumati oldida